‘Als de baas thuis werkt, mogen medewerkers dat ook’

Al lijkt de huidige vorm van hybride werken misschien verworven, dat is verre van zeker, zegt expert Hendrik Delagrange.

‘Er zullen concrete afspraken gemaakt moeten worden. Die zijn er nu amper.’
In de Verenigde Staten lieten techbedrijven als Amazon, Google en Zoom hun medewerkers recent weten dat ze hen weer vaker op kantoor verwachten.

Willen Belgische bedrijven in navolging van buitenlandse techgiganten hun telewerkbeleid ook terugschroeven?

Hendrik Delagrange, onderzoeker telewerk van de Stichting Innovatie en Arbeid van de Serv: ‘Je mag de Verenigde Staten niet zomaar vergelijken met onze situatie. In heel wat Amerikaanse bedrijven werkten medewerkers ook na covid nog bijna voltijds thuis, die groep willen die techbedrijven weer enkele dagen per week naar kantoor krijgen. Bij ons werkt amper iemand voltijds thuis, hier zie je veeleer een hybride vorm: twee of drie dagen thuis en de rest op kantoor. De situatie waar enkele Amerikaanse bedrijven naartoe willen dus.’

‘Er zijn nog geen data die stellen dat Belgische bedrijven het thuiswerken willen terugschroeven. Uit individuele gesprekken weet ik dat sommige bedrijven er wel mee worstelen, maar aarzelen om het aan te kaarten. Ze zouden graag mensen meer samen op kantoor zien omdat je makkelijker overlegt en zaken oplost als collega’s elkaar ook regelmatig zien. Weinig bedrijven hebben een beleid rond telewerk, het is organisch gegroeid na covid. Ik verwacht dat de komende tijd het gesprek gevoerd zal worden over wanneer je kan thuiswerken, waarvoor je aanwezigheid op kantoor wél echt vereist is, wanneer het hele team toch best aanwezig is.’

Anja Van den Broeck, professor arbeidsmotivatie KULeuven: ‘Uit een enquête bij 2.500 medewerkers eind 2022 bleek dat als de baas thuis werkt, werknemers dat ook mogen. Een kwart van de bazen werkte twee dagen per week thuis. De meeste bedrijven zien voordelen in een gezonde combinatie van thuiswerken en op kantoor. Maar ik verwacht ook wel een debat over concrete afspraken. Nu geldt soms een beetje “vrijheid, blijheid”, wat teamwerk kan bemoeilijken.’

Diezelfde enquête toonde dat werknemers zelfs nog fexibeler thuis willen kunnen werken dan nu al het geval is. Zal dat niet tot spanning leiden?

Delagrange: ‘Het wordt geen gemakkelijk gesprek, omdat veel mensen telewerk als een verworven recht beschouwen. Maar als de helft van een team altijd in het begin van de week thuis werkt en de andere helft op het einde, zitten ze nog zelden samen. Voor overleg, de uitwisseling van ideeën en een goed team is voldoende sociale interactie wel nodig.’

Van den Broeck: ‘Bedrijven moeten maken dat werken op kantoor een meerwaarde heeft. Als je op kantoor ook voortdurend achter een scherm werkt of je baas werkt thuis als jij er bent, zien werknemers weinig voordelen.’

Een van de argumenten tegen tele- en hybride werken is dat daardoor de productiviteit zou dalen. Klopt dat?

Delagrange: ‘Dat is erg moeilijk meetbaar. De productiviteit per taak kan door telewerken wel een stuk hoger liggen omdat je thuis langer ongestoord aan iets kan werken. Tegelijk blijkt uit een recente studie bij Microsoft dat hybride werken ook veel meer planning vergt, die belasting kan de productiviteit verminderen. Daarnaast heb je de productiviteit op langere termijn van een bedrijf: ben je duurzaam winstgevend, kan je flexibel inspelen op de markt of snel problemen oplossen. Dat vergt veel meer communicatie, overleg, goed teamwerk en net die aspecten hebben wel te lijden onder telewerk.

Zijn er voor elke werknemer evenveel voordelen aan telewerken?

Delagrange: ‘Uit onderzoek blijkt dat de jongere generatie er meer mee worstelt. De werkcultuur leer je ter plaatse kennen door interactie met collega’s: hoe hard wordt hier gewerkt? Hoe lang mag ik lunchpauze nemen? Aan wie kan ik raad vragen? Op de werkvloer is veel kennis die je thuis niet kan opdoen. Het gesprek zal vooral kunnen beginnen als medewerkers zelf voordelen beginnen te ervaren van werken op kantoor.’