De euro is voor het eerst in meer dan twintig jaar tijd evenveel waard als de dollar. Dat komt onder meer door onze afhankelijkheid van Russisch gas. Wat betekent een goedkopere euro voor de economie en voor de consument?

Dinsdag, even voor de middag was het zover: de zogenaamde pariteit tussen de euro en de dollar werd bereikt. Een euro en een dollar ­waren exact evenveel waard. Het was al van 2002 geleden dat de euro zo goedkoop noteerde.

Begin 1999 werd de euro ­geïntroduceerd op een koers van 1,17 dollar. In oktober 2000 bereikte de koers een dieptepunt van 0,82 dollar. De hoogste waarde tot nu toe werd in april 2008 genoteerd. De munt was toen 1,60 dollar waard.

De daling van de euro is al een tijdje aan de gang – dit jaar verloor de eenheidsmunt al 15 % van zijn waarde.

1 Is een goedkope euro nu goed nieuws of niet?

Eerder niet. In het verleden was een zwakke euro doorgaans gunstig voor de Europese economie. Het gaf de export een boost. Duitse wagens werden in de VS bijvoorbeeld relatief goedkoop ­tegenover Amerikaanse merken, wat goed was voor de Duitse autofabrikanten en hun arbeiders.

Dat effect speelt nu minder, ­omdat een algemene krapte heerst. Duitsland kan niet zoveel extra auto’s uitvoeren, omdat het door een tekort aan halfgeleiders niet veel wagens kan produceren.

Omgekeerd voert de VS relatief veel minder producten uit naar ­Europa, waardoor een goedkope ­dollar niet tot een stortvloed van Amerikaanse producten leidde.

De goedkope euro kent nu vooral nadelen. De meeste internationaal verhandelde grondstoffen worden bovendien in dollar ­verhandeld, waardoor een dure dollar voor Europeanen betekent dat ze relatief meer moeten betalen voor olie of soja. Daardoor boeten ze in aan koopkracht, en de ­inflatie blijft hoog. Het contrast met begin jaren 2000, de vorige keer dat de euro tegen pariteit ­noteerde, kan daarom niet groter zijn: toen kostte een vat olie 10 dollar. Dat is nu tien keer zoveel.

2 Hoe komt het dat de euro al maanden zakt?

Er zijn twee hoofdoorzaken: een andere economische dynamiek en een verschillend beleid bij de centrale banken. Aan beide kanten van de oceaan loert een economische recessie om de hoek, maar de kans daarop is in Europa nog iets hoger. Dat komt doordat de VS veel minder afhankelijk zijn van Russisch gas dan Europa. De VS hebben voldoende eigen gas om de economie te laten draaien. Als de Russen de gaskraan dichtdraaien, betekent dat voor Europa haast ­automatisch een stevige economische recessie. Ook de laatste data over de Amerikaanse economie zien er nog altijd wat beter uit dan die over Europa. Bovendien houdt de Amerikaanse arbeidsmarkt ­beter stand dan verwacht.

Sowieso geldt de dollar op de ­financiële markten als een veilige haven voor geldstromen in onzekere tijden zoals nu – door de oorlog in Oekraïne en de beurscorrectie van de voorbije maanden. Heel wat analisten verwachten dat de euro nog verder zal zakken, zeker als Rusland de gaskraan dichtdraait. Bij ING gaan ze ervan uit dat de euro tot 0,95 zakt – 1 euro is dan nog maar goed voor 0,95 dollar.

3 Speelt de gascrisis ook een directe rol in de zwakke euro?

Jordan Rochester, wisselkoers­analist bij beurshuis Nomura ziet een directe link met de penibele gasbevoorrading van Europa. In een nota merkt hij op dat landen uit de eurozone momenteel hun gasvoorraden voor de winter tegen eender welke prijs aan het opvullen zijn. Dat doen ze vaak met lng-gas uit landen zoals de VS, Qatar en Azerbeidzjan. Dat lng-gas moet in dollars betaald worden, waardoor er nog meer euro’s tegen dollars moeten worden omgewisseld. Het gevolg is dat de vraag naar dollars stijgt en die naar euro’s daalt, wat volgens Nomura de daling van de euro in de laatste weken verklaart.

Rochester gaat ervan uit dat als de Nordstream 1-pijplijn, die nu voor onderhoud dicht is, door de Russen niet heropend wordt, de euro wegzakt tot 0,9. Indien de leiding wel heropent, gaat hij uit van een wisselkoers van 0,95. Volgens berekeningen van Nomura zou de wisselkoers in theorie nog veel verder moeten dalen om de Europese economie competitief te houden: tot liefst 0,65. Dat komt doordat energie voor Europese bedrijven nu veel duurder is dan elders.

4 Wat betekent de goedkope euro voor de gewone consument?

Zoals hiervoor gezegd worden producten als olie of soja, die internationaal in dollar verhandeld worden, hier relatief duurder, waardoor de inflatie hoog blijft. Wie de dure dollar het meest zal voelen, is de Europese toerist die dit jaar een reis naar de VS plant. Die is alleen al door het wisselkoerseffect deze zomer bijna 20 % meer kwijt dan vorig jaar.

Ook de gitaar- of motorfreak zal meer euro’s moeten neerleggen voor zijn Amerikaanse Fender ­gitaar of Harley Davidson. Omgekeerd, voor Amerikaanse toeristen wordt een reisje naar Brugge of Brussel een pak goedkoper dankzij de zwakke euro.

5 Zijn er behalve goedkopere export nog gevolgen voor bedrijven?

Voor Europese bedrijven met grote winstgevende filialen in de VS is dit niet zo’n slecht nieuws. De winst in de Amerikaanse supermarkten van een Ahold Delhaize wordt in euro’s automatisch meer waard. Anderzijds worden Europese bedrijven relatief goedkoper om door Amerikaanse bedrijven overgenomen te worden, omdat het goedkope overnameprooien worden.

DECOCK, S. De goedkope euro is deze keer geen goed nieuws. De Standaard, 13 juli 2022, 2.