Sociale media proppen jongeren vol met fastfood

Reclame en influencers leren verkeerde voedingsnorm aan
Jongeren zien ‘onthutsend’ veel reclame voor ongezonde voeding op sociale media, concluderen onderzoekers van de KU Leuven. ‘McDonald’s richt zich op tieners op sociale media. Daar mogen we onze ogen niet voor sluiten.’

Iedere gebruiker van sociale media krijgt een andere inhoud te zien. Maar wat zien kinderen en jongeren eigenlijk op hun smartphone verschijnen? Tim Smits, hoogleraar en expert voedingsreclame aan de KU Leuven, en onderzoekster ­Yara Qutteina gingen na hoe jongeren met voeding in aanraking komen op sociale ­media.

De onderzoekers vroegen 21 twaalf- tot achttienjarigen om een week lang bij te houden hoe ze op sociale media met ­voeding in aanraking komen. Ze verzamelden 612 afbeeldingen, voornamelijk van ­Instagram, Whatsapp, Facebook en Snapchat. De Standaard vroeg drie jongeren om dezelfde oefening te doen, de resultaten zijn gelijkaardig.

‘We waren onthutst door de hoeveelheid fastfoodreclame die jongeren zien op sociale media’, zegt Smits. ‘Jongeren worden gigantisch getarget door producenten van fastfood. Het gaat voornamelijk om gesponsorde posts. Reclame dus.’

Tia Hellebaut

Uit de analyse van de beelden blijkt dat vooral de traditionele reclame van bedrijven of restaurants het beeld rond voeding bepaalt. En dat beeld is voornamelijk: ongezond en in veel te grote proporties. Dat zag Smits ook bij beelden van de ‘peers’, de vrienden of connecties op sociale media. De invloed van influencers blijft beperkt, maar ook zij promoten voornamelijk ongezonde voeding.

De combinatie reclame, connecties en influencers veroorzaakt volgens Smits een voedingsnorm die scheefgegroeid is. On­gezond en veel te veel lijkt normaal. ‘Als alleen excessen gepost worden, creëert dat een heel gekke norm’, zegt Smits. ‘We mogen onze ogen niet sluiten voor het feit dat McDonald’s tieners op sociale media target. Het risico bestaat dat jongeren ongezonder eten en overdrijven met hun porties.’

Voor Smits is duidelijk wat de volgende stap moet zijn: meer gezonde, normale voeding promoten op sociale media. Het ‘menu’ op sociale media moet gebalanceerder zijn, de onderzoekers zien daarin een rol weggelegd voor de overheid, maar ook voor influencers. ‘Vergelijk het met de discussie indertijd over Kim Gevaert die figureerde in reclame voor McDonald’s of Tia Hellebaut voor Pizza Hut’, zegt Smits. ‘De influencers hebben een niet te miskennen verantwoordelijkheid.’

Manou Taveirne (18)

Manou kreeg heel wat reclame op haar tijdlijn, van Oreo over Snoepzoet tot McDonald’s. Zelf vond ze dat de reclame nog meeviel. ‘Vooral door mensen die ik volg, zie ik veel eten passeren.’ Waarom posten mensen voedsel op sociale media? ‘Het is vaak eten in combinatie met vrienden’, zegt Manou. ‘Je wil laten zien dat je leven er leuk uitziet. Gezellig gaan eten met vrienden hoort daar blijkbaar bij.’
De ongezonde voeding die op haar tijdlijn passeert, countert ze door zelf hard bezig te zijn met gezond koken. Daarom volgt ze enkele accounts om inspiratie op te doen.

Manou denkt dat de reclame voor het junkfood wel effect heeft. ‘Ik zie heel vaak foto’s van mensen die in de McDonald’s zitten, zeker bij de generatie van mijn broer die twee jaar jonger is. Bier drinken, een frietje of hamburger eten en dat posten: dat is “cool”.’

Alice Heim (16)

Alice probeert dit jaar niet bij McDonald’s te eten. Vorig jaar zag ze op Instagram enorm veel ­reclame passeren voor de app van McDonald’s. Een grote kortingsactie via Instagram had veel succes bij Alice en haar vrienden. ‘Iedereen was bezig met codes te verzamelen om zo meer korting te krijgen. Die hype kwam écht door Instagram.’
Nadat De Standaard Alice heeft gevraagd om te letten op beelden van voedsel op sociale media, is ze zich meer bewust van de ­hoeveelheid reclame die ze ziet. ‘Ik denk dat ik vaak vergeten ben om screenshots te nemen, want er passeerde zoveel reclame en producenten. Het valt niet op, tot je erop let.’

Volgens Alice spelen influencers en vrienden ook een grote rol. ‘Influencers zijn veel met eten bezig, vooral met hippe dingen.’ Alice volgt bijvoorbeeld de Avocadoshow, omdat veel influencers de restaurantketen aanprijzen via sociale media.

Luca Lahousse (19)

Ook Luca ziet veel reclame voor fastfood op sociale media. ‘Ze targeten mij als student, denk ik’, zegt hij. ‘Al denk ik niet dat ik daardoor word beïnvloed. Maar als het deftige reclame is, zal ik de naam van het restaurant misschien wel onthouden.’

Hij volgt ook bewust accounts van koks als Jamie Oliver of Binging With Babish. ‘Zij plaatsen kwaliteitscontent’, zegt ­Luca. ‘Via Instagram kan ik gemakkelijk zien als ze een degelijke video hebben geplaatst. Ik kook namelijk zelf graag.’

GRYMONPREZ, S. Sociale media proppen jongeren vol met fastfood. De Standaard, 14 februari 2020, 12.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo