‘Digitale puberteit begint al op tien jaar’

Hoe jongeren omgaan met digitale media is in de twee jaar sinds de vorige Apestaartjaren-studie flink veranderd.

De verschuivingen tussen de edities 2020 en 2022 van Apestaart­jaren, de studie van Imec-MICT, Mediawijs en Mediaraven, dragen een coronatintje. Scholen waren herhaaldelijk voor lange tijd dicht, scholieren volgden lessen via hun laptop. En warempel: het aantal Vlaamse jongeren dat weleens een laptop gebruikt, is gestegen van ­75 procent in 2020 naar 90 procent.

Maar kinderen treden pas echt de digitale wereld binnen als ze hun eerste smartphone krijgen. En dat is intussen gemiddeld op acht jaar en vier maanden, of bijna een jaar vroeger dan in 2020.

Heel opvallend: vanaf de tweede graad van de lagere school gebruiken kinderen al in grote mate ­dezelfde apps als jongeren op de middelbare school: Tiktok, Whatsapp, Snapchat en Instagram. De onderzoekers concluderen daaruit dat je ‘digitale puberteit’ tegenwoordig al op tien jaar begint. Al zijn er toch nog flinke verschillen in appgebruik. In de tweede en derde graad van de lagere school is Tiktok het populairste sociale ­medium, in de middelbare school zijn Whatsapp en (vanaf de tweede graad) Instagram belangrijker.

Welke app ontbreekt in dat rijtje? Precies: Facebook. Alleen bij de oudste groep (17-18 jaar) zegt nog 61 % die app te gebruiken, ­onder die leeftijd zit nog minder dan vier op de tien op Facebook. 55 % van de kinderen in de lagere school gebruikt naar eigen zeggen meer dan 1 uur sociale media op een schooldag, 11 % van hen zelfs meer dan vier uur. Op de middel­bare school zegt 15 % meer dan vier uur per schooldag aan sociale media te besteden.

Het is nog altijd zo dat de meeste sociale media jongeren pas vanaf dertien jaar toelaten. Maar in realiteit gebruiken jongeren ze dus veel vroeger, blijkt opnieuw uit de Apestaartjaren-cijfers. Al is het voor Tiktok, de populairste app op de ­lagere school, wel zo dat je er ook gewoon op de account van iemand anders (je ouders bijvoorbeeld) naar filmpjes kunt kijken.

Regels

Een ander (mogelijk) corona­­effect: veel meer jongeren dan vroeger zeggen dat ze thuis regels moeten volgen in verband met media­gebruik. In de lagere school zegt 56 % dat er regels zijn over hoeveel uur per dag ze een smartphone, tablet of computer mogen gebruiken. Op de middelbare school is er maar bij 27 % zo’n tijdsbeperking – op die leeftijd leggen ouders eerder grenzen op over het gebruik op bepaalde tijdstippen, bijvoorbeeld ’s ochtends of tijdens het eten.

Mariek Vanden Abeele, professor digitale cultuur aan de UGent, zegt dat de cijfers ‘toch vooral een positief verhaal’ tonen. Ze maant ouders aan zich niet blind te staren op hoeveel tijd kinderen op hun schermen spenderen, tenzij dat echt de spuigaten uitloopt. Ouders moeten zich wel bekommeren over de inhoud die hun kinderen er te zien krijgen, en daarover praten.

DECKMYN, D. ‘Digitale puberteit begint al op tien jaar’. De Standaard, 19 mei 2022, 13.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo