‘Het klimaat? Eerlijk, ik heb andere prioriteiten’

Hoe zorgen we ervoor dat jongeren niet naast, maar met elkaar leven? De Morgen ging op bezoek bij een nieuw jongerenforum dat de muren probeert te slopen. ‘Eigenlijk liggen alleen de meningen over vaccinatie nogal uiteen.’

‘We hebben matching colours”, wijst Lana Bulens (18) naar de groene jas van Mustapha Chanti (19), wanneer ze op het appel worden geroepen door de fotograaf. Onbedoeld zet ze daarmee in de verf waarom ze dit weekend in Brussel zijn samengebracht door de Stichting P&V: focussen op wat jongeren bindt, niet op wat hen scheidt.

Nochtans zijn de verschillen er in overvloed. Mustapha woont in Anderlecht en studeert een zevende jaar automechanica in het bso. Lana woont in kustgemeente Wenduine en volgt de aso-richting humane wetenschappen. “Ik denk dat je wel kan zeggen dat wij in een heel andere wereld leven”, zegt Mustapha, die weliswaar nog nooit aan de kust is geweest.

Net daarvoor is hij om de oren geslagen met een presentatie vol taartdiagrammen en staafgrafieken die dat buikgevoel bekrachtigen. Op een Belgische kaart, ingekleurd volgens het percentage ‘mensen met een migratieachtergrond’, is Wenduine vrijwel wit en Brussel donkerblauw. Lana: “Ik had hiervoor eigenlijk nog nooit met iemand gesproken die halal eet. Dat is misschien een detail, maar het verandert wel je perspectief. Zulke zaken moeten we vaker doen.”

‘Belgo-belges’

Het twintigtal jongeren die in een jongerenforum zijn ondergebracht, kunnen moeilijk veel diverser zijn. Naast alle kleuren van de regenboog en een heel arsenaal aan opleidingsniveaus zien we een hoofddoek, een jongen met een visuele beperking, een non-binaire persoon. Binnenkort moeten ze oordelen over verbindende projectaanvragen die de stichting zal binnenkrijgen onder het motto ‘Connecting You(th)’. Dit weekend treden ze dus eerst zelf uit hun bubbel.

Er is alvast werk aan de winkel, zo blijkt uit de wetenschappelijke literatuur. Die toont dat er juist diepere kloven ontstaan in de samenleving. Er zijn de gekende sociaal-economische en etnisch-culturele scheidingslijnen, maar ook het onderwijsniveau speelt een grote rol. Aso versus bso is bijvoorbeeld erg doorslaggevend voor het al dan niet aanblijven in een jeugdbeweging.

“Onbewust zoek je blijkbaar altijd naar mensen die op je lijken”, vertelt Lana. “Op mijn huidige school proberen ze dat te doorbreken, door de mogelijkheid te geven om voor je eindproject samen te werken met leeftijdsgenoten uit het beroepsonderwijs. Maar je merkt dat niet iedereen daarvoor open staat.”

Ook Mustapha geeft aan dat het niet altijd evident is. “Ik denk dat mijn vriendengroep best divers is, naast mensen met een Maghrebijnse afkomst ken ik ook heel wat mensen met Oost-Europese roots.” Ik wijs, een beetje ongemakkelijk, naar mezelf. “Neen, geen belgo-belges, dat klopt wel.”

Het uit zich op verschillende manieren, zoals de hokjes waarin jongeren soms verzeild raken. Zeg ‘klimaatactivist’ of ‘Brusselse relschopper’ en de kans is groot dat er een clichébeeld wordt geschetst in uw hoofd. Ook de thema’s waarover jongeren zich zorgen maken, blijken heel contextafhankelijk. Het milieu ligt vooral hoger gediplomeerden nauw aan het hart, wie het zonder doet ligt dan weer vaker wakker van migratie of ‘blut zijn’.

“Ik hoor en lees wel wat er over het klimaat gezegd wordt, maar eerlijk: binnen mijn gezin zijn er andere prioriteiten”, zegt Hamid Yar (21), die vlak bij Brussel-Noord woont en sociaal-maatschappelijk werk studeert. “We moeten thuis met heel weinig rondkomen, elke uitgave is gebudgetteerd. We doen wel ons best om niet te veel water te gebruiken, dus indirect dragen we ons steentje bij aan de strijd tegen de klimaatopwarming.”

schermtijd

“Ik vind het wel mooi om te zien hoe krachtig sociaal contact kan zijn”, zegt Hamid. “Iedereen is hier op het eerste gezicht zo anders, en toch had ik al na een paar gesprekken het gevoel dat ik in een spiegel zat te kijken.” Het is de contacttheorie ten voeten uit: ontmoeting en dialoog als bruggenbouwers.

“Als je mensen samenbrengt, beginnen ze te zoeken naar de gedeelde zaken”, vertelt socioloog Jessy Siongers (VUB), die covoorzitter van de Stichting P&V is. “Een belangrijke voorwaarde is wel dat er binnen die groep geen hiërarchie of onderlinge competitie is.”

Gedeelde zaken zijn er sowieso. Een vraag waar alle jongeren zich in onderzoeken achter scharen: ‘Ga ik een huis kunnen kopen?’ Binnen de iets minder serieuze conversaties merkt Mustapha: “Over mijn studies automechanica hoef ik hier niet te beginnen, maar als ik over sport begin, mijn grote passie, is die klik er bij sommige mensen meteen.”

Al lijkt het een tikkeltje naïef dat segregatie op die manier plots weggepoetst raakt. Deze jongeren hebben duidelijk vanuit een zeker engagement voor dit forum gekozen. Op dat vlak is de setting geen weerspiegeling van de ‘echte’ wereld, waar ruwe polarisatie zelfs op TikTok om onze aandacht vecht. Het is geen toeval dat experts vrezen dat het schermgedrag in covidtijden de kloven alleen maar vergroot heeft.

“Ik hoop wel dat meer jongeren dit soort ervaring kunnen delen, want op school krijgen we daar eigenlijk nooit de kans toe”, zegt Mustapha. “Deze groep heeft nochtans mijn ogen geopend, er zijn zo veel zaken die ons binden. Alleen over het vaccin liggen de meningen nogal uiteen.”

MARTIN, M. ‘Het klimaat? Eerlijk, ik heb andere prioriteiten’ De Morgen, 25 oktober 2021, 9.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo