In het coronajaar 2020-2021 kregen 10.337 mensen te horen dat hun job verdwijnt door een herstructurering. In het crisisjaar 2009-2010 was er de helft meer jobverlies door collectieve ontslagen.
De Belgische arbeidsmarkt lijkt in deze covid-tijden voorlopig beter stand te houden dan gevreesd. Niet alleen zit het werkloosheidspeil in Vlaanderen opnieuw op het peil van vóór de coronacrisis, ook wat collectieve ontslagen betreft lijkt de crisis minder erg dan gevreesd.
Volgens de Fod Waso (Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg) lag het aantal gesneuvelde jobs door collectieve ontslagen in 2020 op 9.414 personen, verspreid over 103 bedrijven. Als we het coronajaar, van eind maart 2020 tot maart 2021, nemen, komen we op basis van eigen berekeningen uit op 10.337 ontslagen. Op het dieptepunt van de kredietcrisis op de arbeidsmarkt, dat liep van juni 2009 tot juni 2010, gingen er 16.267 jobs verloren via collectieve ontslagen. Ook in 2012 en 2016 gingen er met respectievelijk 16.707 (door onder meer de sluiting van Ford Genk) en 12.042 jobs toen meer jobs verloren dan in het afgelopen jaar. In 2019 vielen er dan weer de helft minder collectieve ontslagen.
‘De horecasector was, weinig verrassend, met 1.774 afdankingen het grootste slachtoffer. Met 550 geschrapte jobs was cateraar Compass Group daarbij de grootste. In de metaalverwerkende sector gingen er 1.491 jobs verloren. Een wat onverwachte derde is de chemie- en farmasector, met 1.427 jobs. Dat cijfer wordt wel vertekend door het collectief ontslag van 720 banen bij diverse afdelingen van farmagigant GSK vorig jaar. Die vielen in februari, net voor de coronacrisis. Het grootste individuele ontslag viel bij Brussels Airlines, met 950 banen. In 2021 was het grootste collectief ontslag tot nu toe dat bij FedEx, waar 718 banen in Luik verloren gingen.
Tijdelijke werkloosheid
Dat de cijfers in vergelijking met vorige crisissen nog goed meevallen, heeft meerdere oorzaken. Grote bedrijven doorstaan deze crisis beter dan kleine bedrijven. Het zijn vooral grote bedrijven die van collectieve ontslagen gebruikmaken. Heel wat kleine bedrijven worden overeind gehouden met steunmaatregelen en het massaal toekennen van tijdelijke werkloosheid. Als die straks wegvallen, wordt toch gevreesd voor een faillissementsgolf, met het daaraan gepaard gaande jobverlies.
Toch lijkt er meer aan de hand. De bedrijven lijken de crisis beter te doorstaan. Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van ondernemersorganisatie Voka: ‘We hebben meer innovatieve bedrijven dan tien jaar geleden. Die overleven de crisis beter. Daarnaast is alles wat naar lagelonenlanden uitbesteed kon worden, al uitbesteed. Je ziet zelfs stilaan wat activiteiten terugkomen.’
