Europees rapport brengt onthutsende cijfers
30.000 minderjarige vluchtelingen verdwenen na aankomst in Europa
Minstens 30.000 minderjarigen, alleen op de dool. Minstens, want zelfs in ons land liggen de cijfers van vermiste niet-begeleide minderjarigen bijzonder ver uit elkaar, afhankelijk van welke dienst ze komen. Child Focus startte vorig jaar 128 dossiers op. Volgens de Dienst Voogdij van de FOD Justitie verdwenen in datzelfde jaar 697 minderjarige vluchtelingen van de radar in ons land. “Dat bewijst hoe groot het probleem is”, zegt Hilde Vautmans (Open Vld). Als Europees Parlementslid is ze voortrekker van de problematiek rond vermiste minderjarige migranten. “Los van je standpunt over migratie is dit een hallucinant cijfer. Het gaat om soms heel jonge kinderen die alleen achterbleven.”
Drie keer opgepakt
Om zicht te krijgen op het probleem lanceerde Missing Children Europe vorig jaar het INTERACT-project op basis van verhalen van duizenden jongeren. In zes EU-landen moesten alle bevoegde diensten samenwerken om twee test cases op te lossen. “Fictieve voorbeelden, gebaseerd op waar gebeurde feiten”, zegt Vautmans. Italië, Frankrijk en Zweden moesten op zoek naar de 14-jarige Abena, een meisje uit Eritrea dat was weggevlucht van een kindhuwelijk.
Ons land, Griekenland en het Verenigd Koninkrijk zochten naar de 15-jarige Qino, een Koerd uit Irak die vluchtte voor de bombardementen op zijn thuisstad. Hij kwam alleen aan in Griekenland, verdween daar en dook uiteindelijk op in ons land. Qino werd hier drie keer opgepakt en gaf drie keer een andere naam op. Bij zijn laatste arrestatie zat Qino in een vrachtwagen op weg naar Groot-Brittannië, waarna hij naar een opvangcentrum voor niet-begeleide minderjarigen werd gebracht.
De Dienst Vreemdelingenzaken achtte de kans groot dat hij zou worden uitgebuit door mensensmokkelaars, maar hoewel hij een potentieel slachtoffer was, kreeg Qino geen bijkomende begeleiding. Twee dagen later verdween hij, later dook hij op in Groot-Brittannië.
Niet-prioritair
Het INTERACT-rapport stelt dat onze diensten in eerste instantie goed werk leveren, maar dat de internationale uitwisseling van informatie tussen diensten mank loopt. Lees: wanneer een niet-begeleide minderjarige verdwijnt, komt de internationale zoektocht te traag op gang. Volgens het rapport door “een gebrek aan duidelijke procedures over internationale samenwerking en te weinig kennis”. Extra opleiding van de eerstelijns hulpverleners in opvangcentra dringt zich op en had verdwijningen kunnen vermijden.
Vermoord voor organen
Heidi De Pauw, CEO van Child Focus, beaamt de resultaten. “Wanneer een jongere in het ene opvangcentrum verdwijnt en later in een andere instelling in ons land opduikt, kan het zijn dat ze daar niet kunnen nakijken waar de jongere vandaan komt. Laat staan dat wij, als Child Focus of politiediensten, op een eenduidige manier aan de nodige informatie kunnen geraken.” De Pauw hekelt ook het feit dat de opsporing soms te laat op gang komt omdat de politie verdwijningen van minderjarige transmigranten als niet-prioritair beschouwt. “Onderhuids racisme. Het is harde taal, maar het is niet anders. Wanneer een binnenlandse minderjarige verdwijnt, schieten alle diensten meteen in actie. Bij minderjarige transmigranten is dat niet het geval.”
Bij de Dienst Voogdij, die mee instaat voor de registratie en opvang van niet-begeleide minderjarigen, nuanceert men de cijfers enigszins. “Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen kwetsbare en niet-kwetsbare jongeren”, zegt woordvoerder Edward Landtsheere. “Veel jongeren willen niet worden geholpen, omdat ze willen doorreizen. Maar we mogen en kunnen hen niet opsluiten, we kunnen hen niet tegenhouden wanneer ze weglopen uit een opvangcentrum. Bij kwetsbare – bijvoorbeeld zeer jonge of zieke – minderjarigen, gaan we meer ‘aanklampend’ werken en proberen hen bij ons te houden, maar ook dat lukt niet altijd. In zo’n geval contacteren wij altijd Child Focus om de ketting in gang te zetten. Wij registreerden 697 verdwijningen, waarvan een klein deel als ‘onrustwekkend’ wordt beschouwd”, aldus Landtsheere.
Vautmans roept de lidstaten en instanties op werk te maken van eenduidige en snellere procedures, zoals ook het rapport voorschrijft. “De kinderen zijn een prooi voor mensensmokkelaars en verdwijnen soms in de prostitutie. Er zijn zelfs gevallen waarbij ze worden vermoord of verminkt voor hun organen. Dit moet worden aangepakt”, aldus Vautmans.
