Om de twee weken valt bij 6.700 gezinnen die het financieel moeilijk hebben een receptenboekje in de brievenbus met maaltijden die maximaal 1, 2 of 3 euro per portie kosten. ‘We willen weerleggen dat evenwichtige voeding duur is’, zegt Wim Verbesselt.

Hoewel de concurrentie tussen supermarkten om de goedkoopste te zijn bikkelhard is, proberen ze toch ook in te zetten op duurzaamheid. Om die inspanningen aan te moedigen riep Rikolto een award uit voor die initiatieven die het meest het verschil maken.

Aflevering 1: Colruyt

‘We jongleren voortdurend’. Om ons gezin draaiende te houden, moeten we twintig balletjes in de lucht houden. Als je in armoede leeft, komen daar nog eens tien ballen bij. Hoe zet ik een betaalbare, evenwichtige maaltijd op tafel, bijvoorbeeld. Met het project ‘Aan tafel in 1, 2, 3 euro’ halen we voor gezinnen met financiële moeilijkheden alvast één balletje uit de lucht’, zegt Wim Verbesselt, coördinator van Colruyt.

‘Dat doen we niet alleen. We zijn geen experts in armoede­bestrijding, daarom werken we samen met sociale organisaties. Het initiatief kwam van het OCMW van Kortrijk, dat wilde samenwerken rond voedsel­overschotten. Na brainstormen kwamen we met dit project waarin we onze expertise delen. Ook anderen kunnen aansluiten. Ondertussen werken we samen met ruim 200 sociale organisaties. Dat gebeurde allemaal via mond-tot-mondreclame.’

Verspilling vermijden

De ondertussen 6.700 deel­nemende gezinnen, waarvan 70 procent in Vlaanderen, krijgen de uitnodiging van een sociale organisatie om zich in te schrijven. Wat later ontvangen ze om de veertien dagen een receptenboekje. Daarin staan telkens zes recepten. ‘Onze culinaire teams moeten daarvoor rekening houden met een aantal beperkingen. Ten eerste de kostprijs. De maaltijden zijn voorzien op drie porties, het equivalent van een gezin met twee kinderen. Elke portie kost maximaal 1, 2 of 3 euro. Voor het hele gezin dus maximaal 3, 6 of 9 euro.’

‘Het gaat over alles wat je koopt. Als je drie eieren nodig hebt, maar de verpakking telt er twaalf, dan rekenen we twaalf eieren. Idem voor bouillonblokjes of een schep yoghurt. Het hele pakje bouillon of de volledige pot yoghurt is inbegrepen in de prijs van maximaal 1, 2 of 3 euro. Bovendien geven we ook tips wat je met het overschot kunt doen, bijvoorbeeld een dipsaus maken van een restje verse kaas en bieslook. Duurzaam omgaan met voeding wil ook zeggen verspilling vermijden. Jammer genoeg zijn wij Belgen daarin nog altijd kampioen.’

‘De perceptie bestaat dat evenwichtige voeding erg duur is, onbetaalbaar voor kansengroepen. Dat weerleggen we met dit project. In elk receptenboekje staan vegetarische alternatieven. En we werken zo veel mogelijk met lokale seizoensproducten’, zegt Verbesselt. ‘Ons culinaire team biedt een simpele uitleg zonder kinderachtig over te komen. Voor een klare taal kregen onze copywriters de hulp van Wablieft, het centrum voor duidelijke taal. Bij het boodschappenlijstje plaatsen we foto’s, zodat de deelnemers de producten herkennen. En we gaan ervan uit dat niet iedereen beschikt over dure keukentoestellen. Daarom proberen we alternatieven aan te reiken voor een oven of keukenrobot.’

Niet stigmatiseren

‘Met dit project richten we ons op gezinnen met kinderen die het financieel moeilijker hebben. Als ze aan de kassa passeren, weten ze vooraf wat ze maximum zullen betalen, zelfs als een product om een of andere reden duurder is geworden dan de prijs die op het boodschappenlijstje staat. Als de ingrediënten voor een maaltijd van 5,42 euro plots 6,34 euro kosten, betalen de deelnemers 6 euro. Dat is de deal. Het kan minder zijn, maar nooit meer. De verrekening verloopt anoniem aan de kassa. Andere klanten en zelfs de kassier zien de korting niet. Dat gebeurt automatisch via de klantenkaart van de deelnemers. We willen niet stigmatiseren, dat vormt een essentieel onderdeel van het project.’

De financiële middelen die Colruyt in het project steekt, blijven relatief beperkt. ‘De recepten uitwerken en het boekje drukken en verzenden, kosten wel wat, maar het is niet onze bedoeling eraan te verdienen. De gezinnen zijn niet verplicht bij ons hun boodschappen te doen. We zetten ook geen quotum op het aantal deelnemers. We vinden het vooral belangrijk dat we gezinnen kunnen helpen een duurzaam en betaalbaar potje op tafel te zetten. We hopen dat dit project blijft lopen zolang de sociale partnerorganisaties dat nuttig achten. Dit project is voor ons niet winstgevend. Het blijft economisch wel haalbaar, waardoor het kan blijven lopen, los van onze financiële resultaten.’

De mening van de jury Ik ben meer dan mijn kassaticket

‘Dit project springt er voor mij uit omdat het zich richt tot een doelgroep die we vaak ver­geten’, zegt jurylid Hendrik Slabbinck, hoofddocent marketing en onderzoeker aan het Be4Life onderzoekscentrum ter bevordering van duurzame consumptie (UGent). ‘Bovendien gaat het om een publiek-private samenwerking tussen een commerciële speler en sociale organisaties. Daarmee bouw je voldoende garanties in dat alles onafhankelijk en eerlijk verloopt.’

‘Ik hoop dat dit project andere retailers inspireert om ook zulke initiatieven te nemen, niet alleen in voeding, maar ook voor kledij en consumentengoederen. Het zou mooi zijn als spelers als elektroketens en webshops gelijkaardige partnerships opzetten. Veel bedrijven tonen een oprechte bezorgdheid voor een betere wereld. Ze ondernemen liever maatschappelijk verantwoord dan uitsluitend te kiezen voor pure winst, daar ben ik van overtuigd.’

EELBODE, F. Elke dag fair én culinair. De Standaard, 25 november 2019, 20.

Lees ook ‘Ik ben meer dan mijn kassaticket = SDG Voice’

Lees ook ‘Een extra stukje voor de duurzame cacaoboer’

Lees ook ‘We verplichten klanten om duurzame voeding te kopen’