2014 was een recordjaar voor buitenlandse investeringen in ons land. Alleen creëren die investeringen amper nog werk.
198 buitenlandse investeringsprojecten mocht ons land verwelkomen in 2014. Dat blijkt uit de jaarlijkse ‘Barometer van de attractiviteit’ van consultancybureau EY. Meteen het hoogste aantal in tien jaar tijd, en 13,00 % beter dan vorig jaar. Bovendien gaat het overwegend om nieuwe projecten, naast een heel aantal investeringen in de uitbreiding van bestaande activiteiten. Vooral Antwerpen en Luik deden het goed, maar ook Oost-Vlaanderen en Limburg wisten investeerders te overtuigen.
Ons land blijft het op vier na aantrekkelijkste Europese land voor buitenlandse investeerders. Alleen grote economieën als het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk en Spanje doen beter.
Nieuwe banen
Tot zover het goede nieuws, want veel nieuwe jobs levert dat niet op. De totale jobcreatie door buitenlandse investeerders bedroeg vorig jaar 3.481 nieuwe banen, 40,00 % minder dan tien jaar geleden. Gemiddeld zijn dat nog 17,6 jobs per project, terwijl het Europese gemiddelde op 43,5 afklokt. Opvallend: gloednieuwe projecten creëren gemiddeld amper 10,7 jobs. In Brussel is het helemaal huilen met de pet op: daar levert een nieuwe buitenlandse investering nog amper 1,8 jobs op. Dat bijzonder lage aantal komt voort uit het feit dat in Brussel vooral geïnvesteerd werd in marketing-, verkoops- en lobbyfuncties, die relatief weinig extra banen creëren.
De investeringen in Brussel namen af met een kwart, een tendens die al enkele jaren bezig is. Niettemin klimt onze hoofdstad nog in de top tien van aantrekkelijke vestigingsplaatsen. België en Brussel mogen dan wel genuanceerd positief gepercipieerd worden, dat vertaalt zich dus niet in de intentie voor toekomstige investeringen. Bedrijven vestigen bijvoorbeeld minder vaak hun hoofdzetel in België. Een buurland als Nederland haalde er vijftien binnen, België nog amper vier. En in de toekomst staan er voorlopig geen nieuwe Belgische hoofdzetels gepland. ‘Dat is problematisch, want zo’n hoofdzetel hangt vaak samen met een afdeling onderzoek en ontwikkeling én is vaak een belangrijke afnemer van andere diensten’, zegt professor Leo Sleuwaegen (KU Leuven, Vlerick), die de studie mee begeleidde.
Belastingen en files
Volgens de analisten van EY speelt vooral de hoge nominale belastingvoet in ons land een rol. Klassieke troeven, zoals goede infrastructuur, diversiteit van de arbeidsmarkt en productiviteit van de arbeidskrachten, wegen dan weer minder zwaar door bij de investeringsbeslissingen. Daarentegen spelen interne marktfactoren, zoals marktomvang en koopkracht, een steeds grotere rol. Het dichtslibbende verkeer baart bovendien een derde van de investeerders zorgen. En dat terwijl logistiek en distributie een significant deel van de nieuwe investeringen uitmaken.
‘Jobcreatie blijft niettemin de grootste zorg’, licht Sleuwaegen toe. ‘Het aantal nieuwe jobs per project is klein, en dat is zorgwekkend. We zien vooral kapitaalintensieve investeringen. Er is weliswaar reconversie in de industrie, en ook onderzoek en ontwikkeling doen het nog goed. Maar andere sectoren, zoals informatie- en telecommunicatiegerelateerde sectoren, blijven achter, hoewel zij in de toekomst groei moeten creëren.’
Een taxshift en indexsprong zouden volgens twee derde van de investeerders een positief signaal zijn.
De Antwerpse burgemeester en N-VA-voorzitter Bart De Wever reageerde in een persbericht positief op de recordinvesteringen: ‘De verandering komt op gang en we gaan weer vooruit. Maar we zijn er nog niet.’
‘De bevraagden zijn inderdaad gematigd positief over het beleid van de regering-Michel’, zegt Sleuwaegen. ‘Maar voor een definitief oordeel is het na acht maanden nog te vroeg.’
