Loonmatiging en lage rente drukken spaarneiging.
Het tijdperk van de Belg als grote spaarder is voorbij. In 2014 en 2015 zullen de gezinnen respectievelijk maar 13,40 en 13,30 % van hun inkomen opzijzetten, voorspelt de Europese Commissie. Dat zijn de laagste percentages ooit. Bovendien is de spaarneiging van de Belgen niet meer hoger dan het gemiddelde van de eurozone.
Economen zien meerdere oorzaken voor de verminderde spaarlust. ‘Het beschikbare inkomen stijgt niet of amper, de lonen worden gematigd, en er komen weinig nieuwe banen bij’, zeggen Philippe Ledent van ING en Steven Vanneste van BNP Paribas Fortis.
Volgens de meeste economen heeft ook de historisch lage rente een negatieve invloed op ons spaargedrag. ‘De lage rente speelt zeker een rol. Maar de impact is moeilijk te becijferen’, zegt Geert Gielens, de hoofdeconoom van Belfius.
Er sparen ook minder mensen uit voorzorg, omdat de onzekerheid de jongste jaren is verminderd. ‘Op lange termijn is het consumentenvertrouwen de indicator die het best de evolutie van het sparen verklaart’, zegt KBC-econoom Johan van Gompel. In 2009, toen de zware recessie het vertrouwen fors deed dalen, steeg de spaarquote naar meer dan 18,00 %. Vanneste gelooft dat ook de vergrijzing het sparen drukt. ‘Meer mensen moeten leven van hun pensioen.’
De Europese Commissie hanteert net als de Nationale Bank een ruime definitie van sparen. Ze houdt niet alleen rekening met vers geld op spaarboekjes en met de aankoop van beleggingsproducten zoals aandelen en obligaties. Ook de uitgaven voor nieuwbouw en renovatie van woningen worden meegeteld.
Het valt op dat de spaarquote in de eurozone niet daalt. ‘In sommige landen van de eurozone sparen de gezinnen meer omdat ze hun hoge schulden moeten afbouwen’, zegt Ledent. Hij verwijst naar Italië.
Economen zijn het erover eens dat de lage spaarneiging goed nieuws is voor de Belgische economie. De daling van het sparen ondersteunt op korte termijn de consumptie en dus de economische groei. Maar Ledent waarschuwt ook. ‘We moeten voldoende sparen in het licht van de vergrijzing. Op lange termijn is een groei die puur op consumptie draait niet genoeg voor onze economie.’
