De strengere uitstootnormen die Europa vanaf volgend jaar oplegt aan nieuwe auto’s, worden in ons land nu al behaald. Maar omdat het wagenpark in de meeste andere lidstaten trager vergroent, riskeren de autobouwers – die al onder druk staan – miljardenboetes.
Als onderdeel van haar klimaatbeleid wil de Europese Commissie de uitstoot van nieuwe auto’s tegen 2035 stapsgewijs tot nul herleiden. Vanaf 2025 komt de maximumwaarde op 94 gram CO2 per gereden kilometer te liggen, gevoelig strenger dan de 115 gram CO2 per kilometer vandaag.
Screenshot
De autobouwers dreigen een boete van 95 euro te moeten betalen per gram CO2 te veel, en dat voor elke verkochte wagen. Vooral voor het al fel geplaagde Volkswagen en Ford is de afstand tot het doel van volgend jaar nog bijzonder groot. Voor die grote concerns dreigen de bedragen dan ook razendsnel op te lopen – volgens de federatie van Europese autobouwers (ACEA) tot 16 miljard euro in totaal.
Dat zou een nieuwe klap betekenen voor een sector die de jongste maanden worstelde met hoge kosten, een terugval van de verkoop van elektrische voertuigen en hevige concurrentie uit China.
De ACEA acht de sprong die de autoverkoop moet maken om aan de nieuwe normen te voldoen totaal onrealistisch en onhaalbaar. De CEO van het Franse Renault voerde eerder dit jaar al de forcing in een open brief aan de Europese Commissie, waarin hij vroeg om de strengere regels twee jaar uit te stellen. Zonder resultaat.
Duitsland hinkt achterop
De Belgische automarkt kan alvast niet aangewreven worden dat ze haar deel niet zou doen. De gemiddelde CO2-uitstoot van nieuwe auto’s daalt in ons land gevoelig sneller dan elders in Europa. Dat leert een analyse van De Tijd op basis van gegevens van de sectorfederatie Febiac en het Europees Milieuagentschap.
Tussen 2019 en 2023 werd de uitstoot van nieuwe auto’s in België met meer dan 40 % teruggedrongen. In de meeste andere EU-lidstaten is dat heel wat minder, waardoor het gemiddelde voor de hele EU met maar 27 % daalde, naar nog 108 gram CO2 per kilometer. En waar de afname zich in ons land nog doorzet, blijkt uit voorlopige cijfers voor 2024 dat ze in Europa als geheel stagneert.
België is een van de amper zeven EU-landen die nu al voldoen aan de Europese uitstootnorm die de Commissie vanaf volgend jaar oplegt. De andere voorbeeldige leerlingen zijn de Scandinavische lidstaten, Nederland, Portugal en Malta. Eventuele boetes worden op Europees niveau berekend, waardoor de inspanning die de kopgroep levert te hoge uitstootcijfers in Oost- en Zuid- Europese landen moet compenseren.
Duitsland, in 2023 goed voor zowat een kwart van alle nieuw ingeschreven auto’s, trekt het Europese gemiddelde naar boven. Ook Spanje en Italië – die samen met België en Frankrijk de top vijf qua nieuwe inschrijvingen vervolledigen – zitten boven het EU-gemiddelde en boeken weinig vooruitgang.
Dat de Belgische uitstoot sneller daalt dan elders heeft volgens Febiac alles te maken met de ietwat atypische automarkt in ons land. Het aandeel bedrijfswagens ligt hier opvallend hoog, met dank aan de fiscaal gunstige behandeling. En die bedrijfsauto’s worden massaal elektrisch.
‘Zeker in Vlaanderen is er intussen ook een vrij dicht net van laadpalen, zonder dat die een capaciteitsprobleem op het elektriciteitsnet veroorzaken’, zegt Michel Martens van Febiac. ‘Reken daarbij het hogere aandeel woningen met plaats voor een thuislader, en de voorwaarden voor een snelle elektrificatie zijn bij ons beter dan in veel andere landen. Dat verklaart ook waarom de terugval in de verkoop van elektrische wagens zich voorlopig niet doorzet in ons land, integendeel.’
Tijdelijke stimulansen
Als je de uitstootcijfers uitsplitst naar type eigenaar, zie je duidelijk het effect van de bedrijfswagens op het Belgische gemiddelde. Die auto’s stoten vandaag minder dan 60 gram per kilometer uit, terwijl de emissie van de nieuwe particuliere auto’s nog bijna dubbel zo hoog ligt (117,4 gram).
Om ook de particuliere uitstoot terug te dringen, moet het marktaandeel van de e-auto’s in dat segment stijgen. Alleen vormt de aankoopprijs veelal een drempel. Volgens Febiac moeten de aantredende regeringen in tijdelijke stimulansen voor particulieren blijven voorzien opdat ze elektrisch zouden kopen of leasen. Maar een verlenging van de premie die de vorige Vlaamse regering nog uitdeelde, komt er sowieso niet.
In vergelijking met 2021 zakte de uitstoot van nieuwe bedrijfswagens met 44 %, een derde meer dan de daling van het totale aantal nieuw verkochte auto’s en vier keer meer dan de afname bij de nieuwe wagens die particulieren kochten. Ongeveer 60 % van de bijna 325.000 wagens die dit jaar zijn ingeschreven, zijn bedrijfswagens. In 2023 jaar lag de verhouding bedrijfswagen versus particulier gekochte auto zelfs nog op 70-30.
