De federale regering en marktregulator FSMA komen met een pakket strenge regels voor wie cryptomunten promoot aan Belgische investeerders. Overtreders staan boetes te wachten.

Cryptobedrijven die hun risico­volle producten promoten met ­valse beloften over gigantische ­opbrengsten of door beroemd­heden in te huren, zijn de federale regering allang een doorn in het oog. Afgelopen zomer kondigde ze aan te broeden op een regelgevend kader, om dat soort praktijken aan banden te leggen.

Die regels zijn er nu. Afgelopen vrijdag werden ze afgekondigd in het Staatsblad. De federale ­regering en marktregulator FSMA willen daarmee een dam opwerpen tegen misleidende reclameboodschappen rond snel rijk worden dankzij bitcoin en consorten. De regels worden op 17 mei van kracht, na een overgangsperiode van twee maanden. Lopende ­reclamecampagnes krijgen een ­extra maand respijt.

Gebalde waarschuwing

Om te beginnen mag reclame voor digitale munten niet langer misleidend zijn. Beloftes over toekomstige rendementen zijn voortaan uit den boze; naast potentiële winsten moeten ook de risico’s worden benoemd. Bovendien moet het voor de consument meteen duidelijk zijn dat het om een advertentie gaat. Reclame er laten uitzien als een nieuws­bericht, mag niet.

Ten tweede moet elke reclameboodschap een korte, gebalde waarschuwing meekrijgen. In het Nederlands luidt die: ‘Virtuele munten, reële risico’s. De enige ­garantie in crypto is het risico.’ Naast die boodschap zullen advertenties ook moeten verwijzen, eventueel met een QR-code, naar een veel uitgebreidere waar­schuwing over de risico’s. Ook moet een link worden geplaatst naar Wikifin, de portaalsite voor ­financiële ­educatie.

Tot slot zullen grootschalige ­reclamecampagnes minstens tien dagen op voorhand ter goedkeuring moeten worden voorgelegd aan de FSMA. Dat gaat om reclame die te zien is op de openbare weg of in openbare infrastructuur (zoals treinstations), die op een vrij toegankelijke website wordt geplaatst of de wereld wordt ingestuurd via een profiel op sociale media dat minstens 25.000 volgers heeft.

Expliciete reclame

De FSMA zal al die regels afdwingen. ‘We betreden nieuw terrein, tot nu was er weinig regelgeving voor cryptomunten’, zegt FSMA-voorzitter Jean-Paul Servais in gesprek met De Standaard en Le Soir.

Een van de uitdagingen wordt ontegensprekelijk om het gigantische internet af te speuren naar advertenties. De FSMA ontwikkelde software die via ‘webscraping’ ­mogelijke reclameboodschappen automatisch binnenhaalt. Ook werden data-analisten opgeleid.

Evenmin eenvoudig wordt ­bepalen of iets al dan niet een reclameboodschap is. De FSMA bakent die af op de expliciete commercialisering van virtuele munten voor een publiek van consumenten. ­Reclame voor NFT’s (non-fungible tokens) ontsnapt dus aan de regels. Een tweet van Elon Musk met daarin enkel het woord ‘ethereum’ (een soort cryptomunt), wordt evenmin als reclame beschouwd. Handelsplatform Binance dat via Facebook de boodschap verspreidt dat klanten er ‘in enkele seconden’ cryptomunten kunnen kopen, moet binnenkort wel alle regels volgen.

Tenminste: als die boodschap specifiek gericht is aan Belgen. Niet onbelangrijk, want de FSMA is enkel bevoegd voor het Belgische grondgebied. Servais: ‘Bij reclame voor klassieke beleggingsproducten gaan we ook al na of die voor Belgen bestemd is. Het maakt dat we elk geval apart zullen bekijken. Daarbij mikken we eerst op de ­grote reclamecampagnes, met de grootste risico’s.’

Reputatieschade

Bij inbreuken kan de FSMA boetes opleggen. De hoogte ervan zal afhangen van de omvang van de overtreding. Daarnaast kan de marktregulator adverteerders opdragen om hun campagne in te trekken. Overtreders zullen ook opgelijst worden op de FSMA-website , in de overtuiging dat ook reputatieschade hen in het gareel kan houden.

De FSMA maakt zich sterk dat ze er zo op termijn in zal slagen om de regels te handhaven. Zelfs al is de cryptowereld er een die doorgaans huivert van regulering. ‘Net om die reden gaan we ook sensibiliseren. Een tweetalige campagne zal het publiek informeren over de gevaren van crypto. En we gaan met ­grote spelers als Meta (de eigenaar van Facebook, red.) in gesprek, zodat ook zij de regels leren kennen’, zegt Servais. ‘Maakt dat ons een strenge toezichthouder? Ik zou eerder zeggen: een moderne. Het zijn allemaal maatregelen die je van ons zou moeten verwachten.’

VAN MAELE, P. Cryptogeld promoten kan alleen nog onder strikte voorwaarden. De Standaard, 20 maart 2023, 18.