Het gaat niet goed met de jonagold, de belgica, cox of golden delicious. De appels zijn nog even smakelijk, maar de fruittelers kunnen er amper nog van leven.
De appelprijzen liggen belachelijk laag, zegt fruitkweker Bert Morren uit Kortenaken, in het Hageland. ‘Als je weet dat je in een winkel 2,5 tot 3 euro betaalt voor een kilo jonagold, en dat wij daar amper 0,40 euro voor krijgen, dan hoef ik er geen tekening bij te maken. Het gaat barslecht met de sector. Al een hele tijd.’
De Boerenbond luidde de alarmbel vorige zomer al, aan het begin van het plukseizoen, en probeert consumenten en winkeliers te overhalen onze telers te steunen door voor lokale rassen te kiezen.
‘De prijsvorming in de appelsector is vandaag zeer slecht’, zegt Pieter Van Oost van Boerenbond. ‘De reden is een overaanbod op de Europese markt. De productiekosten in de nieuwe Europese lidstaten en de zuiderse lidstaten liggen heel wat lager dan bij ons, daar kunnen we niet mee concurreren. Denk aan de prijs van onze gronden, de hoge lonen, de dure grondstoffen, enzovoort.’ En dan is er nog de oorlog in Oekraïne, waardoor de export naar die regio volledig is stilgevallen.
Veel telers raken niet meer uit de kosten. En dus gooien ze de handdoek in de ring en gaan ze bij wijze van spreken met de kettingzaag door hun boomgaarden in plaats van met plukmanden.
Van fruit wisselen
‘Ik merk dat heel wat collega’s gestart zijn met het rooien van de appelbomen’, zegt Bert Morren. ‘Soms vervangen ze die door perenbomen, maar soms ook door niets: ze willen het allemaal wat afwachten en eventueel overschakelen op iets rendabelers. Want er is niet direct verbetering in zicht.’
Het Vlaams departement Landbouw en Visserij ziet de transformatie in de cijfers. Voor appels bedroeg het areaal laagstam (het grootste deel van de appelbomen in Vlaanderen) in 2022 4.626,31 hectare (ha), tegenover 4.729,56 ha in 2021 en 5.344,03 ha vijf jaar geleden.
‘Het zijn nog geen gigantische verschillen’, zegt Bert Toetenel van de nationale sectorvakgroep Fruit. ‘Maar het klopt wel dat in het Hageland, en ook in de rest van Vlaanderen, meer en meer telers hun heil zoeken in peren en hun appelbomen verwijderen.’
‘Het laagstam perenareaal bedroeg vorig jaar 9.551,64 hectare’, zegt Bart Merckaert van het departement Landbouw en Visserij. ‘In 2021 was dat nog 9.548,54 voor laagstam peren, terwijl dat vijf jaar geleden maar 9.398 hectare was. Er komen meer perenbomen ten koste van appelbomen, met andere woorden.’
Geen euforie
De prijsvorming in de perensector is vandaag beter, mede doordat de bewaartechniek voor peren zeer goed op punt staat, zegt Pieter Van Oost van Boerenbond. Toch is er volgens fruitkweker Bert Morren ook hier weinig reden tot euforie. Want de peren hebben vorig jaar last gehad van de droogte, waardoor ze kleiner uitgevallen zijn. En kleinere exemplaren staan gelijk aan een lagere prijs. ‘We komen dus maar net uit de kosten. Hopelijk zijn de weergoden ons in het nieuwe seizoen beter gezind.’ Weer eens een slecht seizoen vol hitte of overvloedige regen kunnen de telers missen als vrieskou in bloesemtijd.
