80 procent werkzaamheidsgraad in 2030 ‘binnen handbereik’? Niet echt.

Volgens minister Dermagne bewijst een nieuw tewerkstellingsrecord dat België op koers zit voor 2030. Dat is lang niet zeker.

Het is een opsteker. De werkzaamheidsgraad in België is in het vierde kwartaal van 2022 gestegen tot 72,30 % – voor heel 2022 wordt dat 71,90 %. Nooit eerder ­waren zoveel mensen tussen 20 en 64 jaar oud aan de slag. ‘Het gaat om uitzonderlijk sterke resultaten,’ zegt minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) in een triomfantelijk persbericht. In het vierde kwartaal van 2020, bij de start van de Vivaldi-regering, stond de teller nog op 69,90 %, zo brengt ­Dermagne in herinnering. Er kwamen volgens de minister 100.000 jobs bij in 2022, en 90.000 in 2021. En dat ondanks de coronapandemie, de overstromingen van juli 2021, en de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis die de inflatie hebben aangejaagd.

De cijfers verleiden Dermagne tot een voorspelling. ‘Als de stijging zich doorzet aan dit tempo, is de doelstelling van 80 % ­arbeidsparticipatie in 2030 binnen handbereik.’ Een boude bewering, want arbeidsmarktexperts beschouwden dat doel tot voor kort als onhaalbaar. Maar effectief, als we de groei van de voorbije jaren doortrekken, dan komen we ­mathematisch uit op ruim 80 procent tegen 2030.

‘Absurd’

Mission accomplished dus? Verre van. Want de veronderstelling dat de groei zich simpelweg – en aan hetzelfde tempo – voortzet, is heel riskant, waarschuwt Johan Van Gompel, senior economist van de KBC Groep en voorzitter van de Studiecommissie voor de Vergrijzing. ‘De cijfers zijn toe te juichen, maar de euforie is niet terecht. Het effect is vooral conjunctureel, we merken in heel Europa een stijging van de werkzaamheidsgraad.’

Het Belgische cijfer ligt ook nog altijd onder het Europees gemiddelde van net geen 75 %. ­Bovendien is het verschil tussen het Belgische en Europese cijfer groter geworden sinds de start van de regeerperiode, tweette arbeidsmarktdeskundige Stijn Baert (UGent). Hij vindt het ‘absurd’ dat Dermagne zich op de borst klopt. ‘De verhoging lijkt ­allerminst door beter beleid. Of zou de minister één maatregel die hij nam kunnen noemen die serieus hielp?’


Van Gompel is ervan overtuigd dat zonder extra arbeidsmarkthervormingen de 80 procent buiten bereik blijft. ‘Elke extra procent ­tewerkstelling wordt ook moeilijker dan de voorgaande. Het vereist het activeren van inactieven, eerder dan het helpen van werkzoekenden aan een job. En daarbij is er een grote functionele mismatch waarbij bedrijven niet de profielen vinden die ze zoeken.’ Dat er nog zoveel vacatures openstaan, illustreert die uitdaging, zegt van Gompel. ‘Zonder extra hervormingen, bijvoorbeeld qua scholing maar ook qua het aantrekkelijker maken van werken tegenover inactiviteit, zal het niet lukken.’

In haar laatste rapport van ­vorige zomer voorspelde de Vergrijzingscommissie een werkzaamheidsgraad van slechts 74,60 % tegen 2030. Vorige maand voorspelde het Federaal Plan­bureau een werkzaamheidsgraad van 74,40 % tegen 2028.
80 % blijft in elk geval veraf, valt ook af te leiden uit de analyse van het Planbureau. Want voor de jaren 2023-2028 stijgt de werkgelegenheid volgens de instelling met 235.900 personen, wat een beduidend minder sterke toename is dan tijdens de afgelopen zes jaar (+414.400 personen). ‘Om niet te stagneren op een percentage van 74-75 procent zijn dus wel degelijk structurele hervormingen ­nodig op onze arbeidsmarkt en in onze uitkeringsstelsels’, meent N-VA-fractieleider Peter De Roover.

‘Zelfgenoegzaamheid PS’

Gegeven de vele hordes om het doel van 80 procent te halen, valt de uitspraak van Dermagne ook binnen de federale regering slecht. Volgens MR-vicepremier David Clarinval wijst niets erop dat België op de goede weg zit. Zonder extra hervormingen dreigt België zelfs de rode lantaarn van Europa te worden, waarschuwt hij. Ter illustratie: in de Europese Unie hebben nu alleen Griekenland (66,2 procent), Spanje (69,5 procent), Kroatië (70,5 procent), Italië (65,5 procent) en Roemenië (68,5 procent) een lagere werkzaamheidsgraad dan België, blijkt uit cijfers van Eurostat. In Duitsland en Nederland is de werkzaamheidsgraad meer dan 80 procent, in Frankrijk ­bedraagt ze 74,2 procent.

‘De verklaringen van Dermagne zijn zelfgenoegzaam,’ zei Clarinval zondagmiddag bij de start van de begrotingscontrole. De MR leest de communicatie van Dermagne als een zoveelste signaal dat de PS geen extra hervormingen meer ­nodig acht. De MR eist een nieuwe jobdeal. Volgens het kabinet-Dermagne moeten de arbeidsmarktmaatregelen uit de vorige deal – ­zoals de optionele vierdagenwerkweek – echter nog ‘op volle kruissnelheid’ komen.

ABBELOOS, J-F. 80 procent werkzaamheidsgraad in 2030 ‘binnen handbereik’? Niet echt. De Standaard, 20 maart 2023, 9.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo