Lidl betaalt steile groei met recordverlies

De supermarktketen Lidl wint al jaren klanten in België door winkels te vergroten en bij te bouwen. Die expansie en de groeiende concurrentie hebben een prijs: de keten boekte een recordverlies van ruim 50 miljoen euro.

De Belgische winkels van de Duitse supermarktketen Lidl maakten in het boekjaar dat in februari afliep 51,2 miljoen euro verlies. Het nieuws doorbreekt het beeld van het succesvolle Lidl. De keten klopte zich de voorbije jaren op de borst met haar stijgende aantal winkels en klanten, maar over de financiële kant van het verhaal sprak ze nooit en haar jaarrekeningen zijn niet publiek. ‘We spreken niet over onze cijfers’, reageert het bedrijf, zonder de cijfers te bevestigen of te weerleggen.
Gegevens die De Tijd bij meerdere bronnen kon verzamelen (zie grafiek) tonen dat de omzet tussen 2015 en 2021 steeg van 1,9 naar 2,6 miljard euro. Maar de 21,9 miljoen euro nettowinst werd een miljoenenverlies, schreef ook De Standaard al. Het verlies lag vorig jaar bijna vijf keer hoger dan een jaar eerder.

Bovendien is een einde gekomen aan de omzet- en marktaandeelgroei. Belgen gaven begin dit jaar volgens onderzoek van het bureau GfK 8,40 % van hun boodschappenbudget uit in de 308 Belgische Lidl-winkels. Daarmee bleef de keten stabiel in vergelijking met een jaar eerder, net als Aldi (+0,10%). Lidl deed het beter dan Colruyt (-0,20 %), Delhaize (-0,60 %) en Carrefour (-0,70 %). De enige keten die duidelijk groeit, is Albert Heijn (+0,60 %).

Meer personeel

De problemen van Lidl zijn vooral te verklaren door de gedaanteverandering van de keten. Toen ze in 1995 begon in België, koos ze voor kleine, kale en daardoor relatief goedkope winkels. Rond 2016 begon Lidl winkels te bouwen die tot dubbel zo groot waren. Netto kwamen er 14 winkels bij, maar daarnaast vergrootte de keten tientallen bestaande vestigingen. Zo kon Lidl meer verse producten aanbieden en werden de winkels met daglicht en brede gangpaden fraaier. Dat lokte meer klanten.

De keerzijde was dat Lidl meer personeel moest aannemen. Er moest meer ver-sjouwd worden en producten mochten niet meer op paletten op de winkelvloer staan, maar moesten overgeladen worden in winkelrekken. Door de verhoogde werkdruk brak in 2018 een dagenlange staking uit in de winkels. In een reactie nam Lidl in elke vestiging een extra werknemer aan.

In totaal groeide het personeelsbestand in zeven jaar van 4.559 naar 7.374 werk- nemers (voltijds equivalent). In 2015 betaalde Lidl nog 210 miljoen euro aan personeelskosten, 10,90 % van de omzet. Vorig jaar ging het al om 331 miljoen euro of 12,60 % van de omzet. Vooral in de nieuwbouwwinkels, die een grote opslagruimte hebben, werkt veel personeel.

Te grote winkels

Vooral die nieuwe winkels zijn een probleem, zeggen ingewijden. Ze bleken al snel een maat te groot. ‘De meeste locaties zijn goed, maar soms lokken ze klanten weg uit oudere Lidl-winkels. Sommige nieuwe panden zijn gewoon te groot. Ze hebben hoge afschrijvingskosten. Daar staan te weinig klanten tegenover.’ Dat zag Lidl snel in: het bouwt nog altijd grote winkels, maar ze zijn kleiner en minder duur dan die van enkele jaren geleden.
Daarnaast strooide covid roet in het eten. De omzet steeg begin 2020 dankzij hamsteraars en het feit dat het sociale leven aan banden lag, maar Lidl had het moeilijk omdat het een tijd geen elektronica, kleding en andere huishoudproducten mocht verkopen. Die had het ruim vooraf besteld en kon het niet annuleren. Concurrent Aldi heeft hetzelfde probleem en verkoopt zijn overschotten tegen fors lagere prijzen.

Omgekeerd veroorzaakte corona ook een tekort aan sommige producten door de wereldwijde logistieke problemen die waren ontstaan na de lockdowns. Dat een schip in 2021 het Suezkanaal blokkeerde, maakte de problemen nog erger.

Albert Heijn

Een laatste belangrijke verklaring is de toegenomen concurrentie tussen supermarktketens. Het aantal supermarkten steeg in Vlaanderen en Brussel met de helft in tien jaar. De Nederlandse nieuwkomers Jumbo en Albert Heijn zijn bezig aan een opmars, waarbij vooral Albert Heijn uitpakt met stuntprijzen en – kortingen. De gevestigde ketens moeten op hun tellen passen om geen klanten verliezen. Jarenlang kon Lidl zijn prijzen in lijn met de inflatie optrekken, maar vorig jaar bleven ze bijna stabiel.

Gelukkig voor Lidl heeft Albert Heijn alleen winkels in Vlaanderen. In een reactie op de Nederlanders besloot Lidl vorig jaar af te stappen van zijn beleid om producten in het hele land tegen dezelfde prijs te verkopen. Zo kan het in Wallonië hogere prijzen aanrekenen dan in Vlaanderen.

Nadat Lidl in financieel moeilijker vaarwater was gekomen, begon het te rommelen aan de top. Afgelopen april stapte CEO Boudewijn van den Brand na acht jaar op. In mei verdween ook operationeel directeur Dirk Heylen. Het is niet duidelijk of er een verband is tussen hun vertrek en de verliezen. Lidl wil er niets over kwijt en zelf reageerden de managers niet op vragen.

Na het boekjaar met het recordverlies kwam een jaar met een nog moeilijkere economische situatie en een hoge inflatie. Dat kan goedkope supermarkten populairder maken, maar Colruyt bewees al dat dat niet gegarandeerd is. De groep uit Halle kondigde een stevige winstdaling aan en de aandeelhouders gaven Colruyt een rammeling. Het Duitse Lidl zal allicht nog meer ontevreden zijn als het verlies van zijn Belgische dochter verder oploopt.

Alle supermarkten hebben het moeilijk

De cijfers van Lidl tonen dat de Belgische supermarktsector afziet. In de jongste jaren kwam vooral Colruyt in het nieuws als keten die erop achteruitgaat. De groep verwacht dit jaar een aanzienlijke winstdaling. Colruyt is de enige beursgenoteerde speler die geregeld over zijn Belgische winst moet communiceren.

De concurrentie ziet ook af. Delhaize en Albert Heijn communi-ceren niet over hun Belgische cijfers, maar we weten dat Delhaize al jaren vergeefs streeft naar een bedrijfswinstmarge van 3 %. Ook Carrefour zegt niets over de winst, maar de omzet daalde in het eerste kwartaal met 7 % en in het tweede met 4,80 %.

De omzet van Aldi België steeg tussen 2012 en 2020 met een kwart naar 3,3 miljard euro. De bedrijfswinstmarge daalde van 3,90 naar 2,40 % van de omzet.

CARDINAELS, J. Lidl betaalt steile groei met recordverlies. De Tijd, 18 oktober 2022, 13.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo