De inflatie bedroeg in oktober 12,30 %, het hoogste niveau sinds 1975. Verwacht wordt dat de lonen van ongeveer 1 miljoen werknemers daardoor in januari met 11,60 % geïndexeerd zullen worden.
De stijging van de levensduurte in België is nog niet over de piek. Volgens de raming van de federale overheidsdienst Economie versnelde de inflatie in oktober tot 12,30 %, een vol procentpunt boven het cijfer van september.
‘Dit zijn voor mij de meest schokkende cijfers sinds ik in de commissie zit’, zegt econoom Stijn Baert die deel uitmaakt van de indexcommissie die advies geeft aan de minister van Economie. ‘De inflatie was in oktober vorig jaar al hoger dan normaal met zo’n 4 % en daar gaan we nog eens 12,30 % over. In plaats van te stagneren, trekt de inflatie nog zwaar aan.’
De belangrijkste aandrijver van de inflatie zijn de verder stijgende energieprijzen. Elektriciteit werd in een maand 12,50 % duurder en gas 23 %, waarmee energie 5,95 procentpunt bijdraagt aan de totale inflatie. ‘En dat terwijl de internationale marktprijzen dalen’, zegt Baert, waarbij hij wijst op de trimestriële contractaanpassingen bij grote energieleveranciers als boosdoener.
Ook de inflatie voor voeding, die deze maand 12,30 % bedraagt, draagt sterk bij tot de stijgende levensduurte. ‘Veel voedingsproducten zijn in een maand 3 % duurder geworden, terwijl een normale inflatie 2 % per jaar bedraagt’, zegt Baert. Daarnaast versnelde de kerninflatie, de inflatie exclusief voeding en energie, in oktober tot 6,50 %. Onder meer kleding, café- en restaurantbezoeken en huur werden fors duurder.
‘Het moeilijke is dat we aan de aanbodsproblemen door de oorlog in Oekraïne weinig kunnen veranderen en dat de instrumenten om de vraag te drukken op Europees niveau liggen’, zegt Baert. ‘België kan eigenlijk weinig meer doen dan symptoombestrijding.’
Om de inflatie te bestrijden, verdubbelde de Europese Centrale Bank donderdag wel haar belangrijkste rentetarief, tot 1,50 %. De centraal bankiers kunnen weinig doen aan de logistieke flessenhalzen die de prijzen van onder meer energie en voeding hoger jagen, maar moeten wel vermijden dat de hoge inflatie ‘ingebakken’ raakt in de geesten van gezinnen en bedrijven en dat een spiraal van oplopende prijzen en lonen ontstaat.
Deutsche Bank-econoom Jim Reid merkt op dat de ECB pas laat in actie geschoten is, toen de inflatie in de eurozone al hoger dan 8 % lag. ‘Je neemt geen bocht in vijfde versnelling’, zei voorzitster Christine Lagarde in februari dit jaar, toen Frankfurt nog volop in stimulus-modus was.
Reid vindt dat het beleid nog altijd te soepel is. ‘Zelfs na de doorgevoerde renteverhogingen blijft de reële rente extreem negatief. Dit is eigenlijk de meest lakse reactie op inflatie ooit in vredestijd.’
De verdere stijging van de levensduurte heeft tot gevolg dat de lonen van heel wat werknemers sterker zullen stijgen dan verwacht, via het systeem van de automatische loonindexering.
‘Die indexering gebeurt op basis van het afgevlakte gezondheids-indexcijfer, een gemiddelde van vier maanden. Hoe en wanneer de indexering berekend wordt, varieert van sector tot sector’, zegt Geert Vermeir van de hr-dienstenleverancier SD Worx.
Voor ongeveer 1 miljoen werk-nemers (onder meer uit het grote paritair comité 200) is dat in januari. SD Worx berekende dat zij, rekening houdend met het nieuwe inflatiecijfer en de verwachte inflatie in november en december, die maand een loonindexering van liefst 11,59 % mogen verwachten. Eerder ging SD Worx uit van 10,50 %.
