Nooit zo veel vacatures, nooit zo weinig geschikte kandidaten

Er waren in ons land nooit meer vacatures dan nu: bijna 214.000. Tegelijk hadden ondernemingen het nooit moeilijker om geschikte kandidaten te vinden. Voor elke 100 arbeidsplaatsen moeten er nu al vijf zien ingevuld te geraken.

Van april tot juni stonden bij Belgische bedrijven in totaal 213.822 vacatures open: een absoluut record. Dat zijn er bijna 8.000 meer dan in het eerste kwartaal van dit jaar. Dat blijkt uit cijfers van het Belgisch bureau voor statistiek Statbel. Het gaat om meer dan 184.000 aanbiedingen voor een vaste job en bijna 30.000 interimjobs. De meeste van die vacatures staan open in Vlaanderen (67 %). In Wallonië (20 %) en Brussel (13 %) is het probleem minder groot.

Werknemers worden het vaakst gezocht in de non-profitsector (50.551), maar ook in de wetenschappen en dienstensector (38.628), industrie (31.402), handel (27.301) en bouw (16.158) is de nood hoog. “Er zijn drie sectoren die echt boomen: de zorg, IT en communicatie en alles wat met duurzaamheid te maken heeft, denk aan engineering”, zegt professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent).


Te kleine vijver

Dat de werkgelegenheid recordtoppen scheert, is goed nieuws. Meer mensen aan het werk: het is dé sleutel om de staatsschuld maar bijvoorbeeld ook ons pensioensysteem onder controle te krijgen. Hoe meer sterke schouders onder de sociale zekerheid, hoe beter. Alleen: bedrijven hebben het steeds moeilijker die vele extra krachten ook effectief aan te werven. De vacaturegraad — het aantal vacatures ten opzichte van het totale aantal arbeidsplaatsen in de onderneming — steeg naar bijna vijf procent. Met andere woorden: gemiddeld zijn van de honderd beschikbare arbeidsplaatsen er nu maar 95 ingevuld. Ook dat is een (laagte)record.

“De vijver waarin onze bedrijven moeten vissen is te klein”, stelt Baert. “Ons land telt 1,3 miljoen inactieven uit de leeftijdsgroep 25-64 jaar die niet op zoek zijn naar een baan. Oorzaak is enerzijds dat werken nog te weinig loont, maar ook het te soepele beleid rond vervroegde pensionering en de ziekteverzekering.”

De huidige 16.000 vacatures in de bouw zijn eveneens een record. En bovendien een onderschatting, meent Bouwunie-topman Jean-Pierre Waeytens. “Want heel wat bedrijven doen de moeite niet meer om een vacature te plaatsen omdat ze die tóch niet ingevuld krijgen. We weten dat maar liefst 9 op de 10 bouwbedrijven geen of onvoldoende geschikte kandidaten vinden. Om goed te zijn, zouden we jaarlijks 20.000 nieuwe mensen naar de bouw moeten lokken. Het gaat al lang niet meer om arbeidskrapte, er is gewoon geen water meer in de vijver om uit te vissen.”

Maar ook de match tussen werkzoekenden en vacatures kan volgens professor Baert een stuk beter. “Zo starten er bijvoorbeeld gewoon te weinig studenten een bacheloropleiding verpleegkunde. In de bouw ontbreekt het dan weer vaak aan ervaring.” Om de puzzel beter te doen passen, kijkt Baert onder meer naar levenslang leren. “Het maakt mensen weerbaarder in het beroepsleven. Inactieven richting een opleiding voor een knelpuntberoep loodsen, wordt ook nog te veel als een straf in plaats van een kans gezien.” Bouwunie herhaalt dan ook haar pleidooi voor een lastenverlaging voor opleidingen, zodat kmo’s mensen op de werf zelf kunnen opleiden en ook zo meer zij-instromers uit andere bedrijfstakken tot een job in de bouw kunnen overhalen.

1.000 euro vergoeding

Ondertussen vechten ondernemingen in zowat alle sectoren om de beste mensen op de arbeidsmarkt. Zelfs het leger — actief in de non-profit — verheft noodgedwongen het geweer van schouder in de ‘war for talent’. En omdat elke bijkomende jongere die in de zorg aan de slag gaat van onschatbare waarde is, stopt Vlaanderen iedere bachelorstudent verpleegkunde die dit academiejaar afstudeert opnieuw 1.000 euro toe, een onkostenvergoeding voor de contractstage. “Gezien het huidige personeelstekort, hebben we er alle belang bij om de opleiding zo aantrekkelijk mogelijk te maken”, stelt Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V). Vorig academiejaar werd de vergoeding aan 1.389 studenten uitgekeerd.

De cijfers zijn opmerkelijk gezien de energiecrisis, die ook al in het tweede kwartaal veel bedrijven parten speelde. Volgens Baert zitten we momenteel dan ook op het plateau van de vacatureberg. “De jongste cijfers wijzen erop dat de explosie van de voorbije maanden nu toch wat mindert.” Het is ook maar de vraag hoe de vacatures gaan evolueren. Zeker nu bedrijven ervoor kiezen om productie af te schakelen wegens de torenhoge energiefactuur en er een economische crisis op ons dreigt af te komen. “Er zijn geen indicaties dat de ‘war for talent’ er binnen pakweg vijf jaar niet meer zal zijn”, ziet Stijn Baert niet meteen een zware terugval in de werkgelegenheid. “Vergeet niet: de vergrijzing komt er hoe dan ook aan.”

PONSAERTS, S. Nooit zo veel vacatures, nooit zo weinig geschikte kandidaten. Het Laatste Nieuws, 13 september 2022, 17.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo