‘Koning dollar’ duwt pond en euro opzij

De dollar wint razendsnel aan waarde tegenover bijna alle belangrijke munten. De euro staat op het laagste niveau in twintig jaar en het Britse pond zakt naar een dieptepunt.

Wat is er aan de hand op de internationale wisselmarkten? Terwijl de euro zondagnacht zakte naar 0,95 dollar, het laagste niveau sinds 2002, lijkt het Britse pond zelfs in vrije val te zijn. De Britse munt zakte met 5 % tot 1,0350 dollar, een absoluut dieptepunt. Beide Europese munten herstelden maandagochtend enigszins, maar dat neemt de groeiende onrust op de financiële markten niet weg.

De lage stand van zowel het pond als de euro komt voor een ­belangrijk deel door de sterke dollar, die tegenover zowat alle ­belangrijke munten in waarde blijft klimmen. Veel beleggers zien ‘koning dollar’ als een veilige ­haven in tijden van onzekerheid, zoals we nu meemaken met de oorlog in Oekraïne en de dreigende wereldwijde economische recessie. Dat effect werd recent nog versterkt door de Amerikaanse centrale bank (de Fed) die sinds mei versneld enkele agressieve renteverhogingen door­voerde om de ­inflatie de kop in te drukken. Daardoor werd nog meer geld naar de overkant van de Atlantische Oceaan gelokt. De rente op ‘veilige’ Amerikaanse obligaties is er nu veelal hoger dan elders.

Zorgen om Truss

Maar zeker wat de crash van het Britse pond betreft – dat maandag ook terrein verloor tegenover de euro – is er meer aan de hand. ­Beleggers maken zich duidelijk zorgen of de begrotingsplannen van de nieuwe Britse regering ­financieel houdbaar zijn op de lange termijn. Premier Liz Truss kondigde vrijdag een belastingverlaging aan van zo’n 45 miljard pond, de grootste verlaging in vijftig jaar. Die komt boven op een plan om de Britse gezinnen een royale energiesubsidie toe te kennen, wat de eerste maanden zo’n 60 miljard pond extra zal kosten.

Om dat te bekostigen, denkt Truss eraan massaal extra geld te lenen op de financiële markten. ‘De Britse regering neemt daarmee enorme risico’s’, denkt Peter Vanden Houte, hoofdeconoom bij ING België. ‘Het is van begin jaren ­zeventig geleden dat de Britse regering zo’n expansief beleid durfde te voeren op een moment dat de overheidsfinanciën al zo onder druk stonden. Dit dreigt de torenhoge inflatie van 11,5 procent verder aan te wakkeren en maakt de markten bang. Investeerders herinneren zich nog dat het begin jaren zeventig slecht afliep. Het IMF moest toen het “grote Britse rijk” finan­cieel ter hulp snellen.’

Zwakke euro

Maar niet alleen het pond noteert opvallend zwak. De Amerikaanse ‘greenback’ is dit jaar al met ruim 16 procent gestegen tegenover een mandje van andere belangrijke ­valuta, waaronder de yen, de euro en het pond. De dollar lijkt daardoor op weg naar de grootste jaarlijkse stijging sinds de jaren zeventig. Het wekt dan ook geen verbazing dat de ­Japanse centrale bank vorige week besliste om in te grijpen en de koers van de Japanse yen voor het eerst sinds 1998 actief te ondersteunen.

De vraag is of dat de druk niet verhoogt op andere centrale banken, inclusief de Europese Centrale Bank (ECB), om ook in te grijpen om een verdere koersdaling van hun munten te voorkomen. Zeker nu de uitslag van de verkiezingen in Italië – waar radicaal-rechts de parlementsverkiezingen heeft ­gewonnen – de Europese eenheidsmunt nog dieper tegenover de dollar dreigt te duwen.

Want niet alleen de groeilanden kunnen op dit moment een (te) sterke dollar missen als kiespijn, ook in Europa lijken de nadelen zwaarder door te wegen dan de voordelen. ‘Ook de ECB maakt zich steeds meer zorgen over de zwakke euro, dat zagen we in de notulen van de laatste vergaderingen’, ­beaamt Vanden Houte. ‘Waarom? Door de sterke dollar importeren ook wij extra inflatie. Ruwweg 40 procent van de wereldhandel wordt nog altijd afgerekend in dollar, waaronder ook veel grondstoffen. Die dreigen nu voor ons nog duurder te worden. Niet alleen olie en gas, maar ook tarwe en andere landbouwgrondstoffen. En dat op een moment dat de hoge energieprijzen er recent voor zorgden dat de handelsbalans van de eurozone voor het eerst in bijna twintig jaar negatief werd.’

Inhaalslag ECB

In Europa leidde dat de voorbije weken tot een indrukwekkende ­inhaalslag van steeds agressievere renteverhogingen. De ECB heeft eerder deze maand haar eerste verhoging van 75 basispunten doorgevoerd. De Zwitserse nationale bank haalde donderdag haar ­belangrijkste rentevoet uit het negatieve gebied en de Zweedse Riksbank verraste twee dagen eerder met een rentestijging van liefst 1 procent. Daardoor ontstonden er maandag prompt geruchten dat ook de Britse centrale bank snel een ‘noodrenteverhoging’ zou doorvoeren. ‘Maar die renteverhogingen zullen wellicht niet volstaan’, waarschuwt Vanden Houte. ‘Er is veel meer nodig om de huidige koersrally van “koning dollar” te beëindigen.’

Andere financiële analisten zitten op dezelfde lijn. ‘Eerst en vooral moet het inflatierisico in de VS over zijn hoogtepunt zijn, waardoor de druk op de Fed vermindert om de rente verder op te trekken’, schrijft Deutsche Bank maandag in een beleggersnota over de sterke dollar. ‘Daarbovenop moet in ­Europa de energieonzekerheid ­afnemen, moet China zijn zero­covidbeleid versoepelen en mag de Japanse centrale bank de rentecurve niet langer onder controle proberen te houden. (…) Wij vrezen dat geen van bovenstaande puzzelstukjes op korte termijn op hun plaats zullen vallen’, klinkt het pessimistisch.

TANGHE, N. ‘Koning dollar’ duwt pond en euro opzij. De Standaard, 27 september 2022,
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo