Nederland is binnen de Europese Unie het enige land waar de bijstand voldoende is om armoede te voorkomen. In 22 EU-lidstaten blijft de hoogte van de sociale zekerheid ruim onder de armoedegrens. Dit blijkt uit een overzicht van de minimuminkomens in de EU.
Circa 95 miljoen EU-burgers leven in armoede of op de rand van armoede – dat is 20 % van de bevolking in de Europese Unie. Die situatie wordt alleen maar schrijnender nu de prijzen voor energie en voedsel omhoogschieten.
De Europese Commissie roept de lidstaten op hun sociale stelsels te moderniseren, opdat in 2023 minstens 15 miljoen mensen uit de gevarenzone raken van de armoede.
In 2017 gingen de EU-landen akkoord met het versterken van de sociale rechten van burgers – daaronder viel ook de bestrijding van armoede. Het gepresenteerde overzicht van de Europese Commissie laat echter zien dat alleen iemand in Nederland met bijstand (inclusief aanvullende regelingen en toeslagen) de inkomensgrens haalt om armoede te voorkomen (60 % van het gemiddelde inkomen in het land).
In Luxemburg, Denemarken, Italië en Ierland schommelt de bijstand 10 tot 20 % daaronder. België zit in het volgende segment, met landen als Duitsland en Oostenrijk, waar het inkomen van mensen in die categorie uitkomt op minder dan 80 % van de armoedegrens.
De Europese Commissie beveelt de lidstaten aan hun bijstand te verhogen waar dat nodig is om de norm te halen van 60 % van het gemiddelde inkomen in het land. De overheidsfinanciën mogen daarbij niet in gevaar komen.
De Commissie wijst erop dat de Europese Unie bijna 100 miljard euro beschikbaar heeft voor sociale plannen van de lidstaten. Ook het Europese Herstelfonds (750 miljard euro) kan deels ingezet worden voor sociale hervormingen, zoals een betere en snellere werking van de socialezekerheidsstelsels. Nu maakt tussen de 30 en 50 % van de mensen die recht hebben op inkomenssteun daar geen gebruik van.
De Europese Commissie stelt verder dat de bijstand mensen moet activeren om naar werk te zoeken. Ze roept de lidstaten op de bijstand en andere toeslagen (voor zorg, kinderopvang, openbaar vervoer) niet direct geheel af te schaffen zodra iemand een baan vindt; het verlies van die extra hulp kan mensen ontmoedigen een baan te accepteren omdat zij er dan mogelijk financieel op achteruitgaan.
De Commissie wijst expliciet op bestendige financiële steun voor het betalen van de energierekening.
Overigens vindt de Commissie dat lidstaten de bijstand niet aan één persoon in het huishouden (vaak de man) moeten verstrekken, maar aan alle volwassenen in dat huishouden. Dat versterkt de positie van vrouwen en jongeren.
In EU is alleen in Nederland bijstand voldoende om uit armoede te blijven. De Morgen, 29 september 2022, 8.
