El Salvador heeft zonet extra ingekocht. 500 bitcoins tegen een gemiddelde prijs van 30.744 dollar’, tweette de president van El Salvador, Nayib Bukele, begin mei triomfantelijk. ‘En dat op het dieptepunt van de markt!’ Daarbij een smiley met feesthoedje, toeter en confetti.

Veel reden om te feesten is er niet meer. De bitcoin was dinsdag nog maar 22.500 dollar waard, bijna een kwart ­lager dan in mei. Op die ene aankoop verloor het armlastige Midden-Amerikaanse land al meer dan 4 miljoen dollar.

Sinds El Salvador een jaar geleden de bitcoin verhief tot wettig betaalmiddel, zette het al zo’n 100 miljoen dollar om in de digitale munt – goed voor zo’n 2.000 bitcoins. Meer dan de helft van die investering is in rook opgegaan. Als percentage van de totale economie van het land mag dat misschien nog meevallen, feit is dat El Salvador al een buitenlandse schuld torst van 24 miljard dollar. Daarvan moet het begin volgend jaar in één klap 800 miljoen dollar ­ophoesten. De kans dat dat lukt, wordt steeds kleiner. In plaats van schulden af te lossen, pompte Bukele tientallen miljoenen in de bitcoin. Niet alleen in de munt zelf, maar ook in het hele ecosysteem errond. Zoals in een eigen digitale portefeuille (wallet) waarmee de Salvadoranen hun bitcoin kunnen gebruiken als betaalmiddel. Die heet ‘Chivo’, wat in El Salvador zoveel betekent als ‘geweldig’.

Zo geweldig vinden de inwoners de bitcoin echter niet. Uit opinieonderzoek blijkt dat 9 op de 10 inwoners de voorkeur geven aan de Amerikaanse dollar – dat andere wettige betaalmiddel in het land. Door de hoge transactiekosten wordt de digitale munt amper gebruikt voor het ontvangen van remittances, geld van buitenlandse familieleden.

Sinds de invoering van de bitcoin staan de onderhandelingen met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) over 1,3 miljard dollar noodhulp op een laag pitje. Het IMF ziet de bitcoin als ‘een grote bedreiging voor de financiële stabiliteit’. Bukele zelf ziet dat nog steeds helemaal anders. Op Twitter blijft hij in zijn bekende stijl – met veel scheldwoorden en memes (internetcartoons) – zijn beleid verdedigen. Toen kredietbeoordelaar Moody’s bekendmaakte dat het de rating van El Salvador verlaagd had, postte hij dat zijn land ‘daar geen fuck om geeft’. In plaats van weer met het IMF te praten, schreef El Salvador maandag twee nieuwe obligaties uit, voor 360 miljoen dollar. Nieuwe schulden die ­bestaande putten moeten dempen.

Believers van de bitcoin dragen Bukele ervoor op handen, ­getuige de vele aanmoedigingen op Twitter. Economen zijn niet enthousiast. ‘De president lijkt geen notie te hebben van economisch beleid, waardoor El Salvador in een staatsschuldcrisis dreigt te sukkelen’, zegt Frank Muci (London School of Economics) aan The Wall Street Journal.

Alvast één idee lijkt Bukele wel te hebben begraven. ­Vorig jaar kondigde hij nog de bouw aan van ‘Bitcoin City’, een vrijhaven in de jungle die bitcoinfanatici van heinde en ver moet aantrekken. Toen persagentschap Reuters vorige week naar de bergflank trok waarop de stad moet komen, was er nog steeds niks dan jungle. Of hoe de droom al uiteenspatte nog voor hij echt was begonnen.

VAN MAELE, P. Een jaar later rest niks van bitcoindroom El Salvador. De Standaard, 14 september 2022, 18.

Lees ook ‘In El Salvador koop je voortaan alles met bitcoins’