Inflatie piekt en het einde is nog niet in zicht

De inflatie heeft haar piek nog niet bereikt. In augustus gingen de prijsstijgingen opnieuw crescendo.

1 Hoe hoog is de inflatie en stijgt ze ook elders?

Het cijfer voor augustus kwam uit op 9,94 %. Dat is het hoogste cijfer sinds 1976 en opnieuw hoger dan de maand voordien. Ook in Duitsland, de grootste economie van de eurozone, neemt de inflatie toe: het cijfer voor augustus bedraagt er 7,90 %. Dat is het hoogste peil sinds de eenmaking. Hoewel energie nog altijd de belangrijkste aanjager is van de hogere levensduurte, wordt ook voeding gestaag duurder. De voedingsinflatie in België bedraagt nu 9,71 %. In Duitsland zijn voedingswaren zelfs 16,60 % duurder dan een jaar ge­leden.

2 Hoe komt het dat de inflatie maar blijft toenemen?

Ten eerste blijft energie in prijs stijgen. Veel economen hadden verwacht dat de prijzen van gas en elektriciteit een plafond zouden bereiken en daarna stabiliseren. Maar na een pauze zijn ze opnieuw ontketend, en nu bereiken ze absolute recordniveaus. Ten tweede sijpelen de hoge energieprijzen gestaag door in alle andere economische activiteiten. Dat gebeurt omdat voor productie, transport, verpakking en verkoop telkens energie nodig is. Het aandeel van energie in het totaalcijfer neemt wel af. Vooral voeding rukt sterk op als aanjager van de inflatie, maar ook diensten worden duurder. De inflatie van diensten bedraagt nu 5,36 procent. Een derde factor die de inflatie aanwakkert, is de schaarste aan grondstoffen. Plantaardige olie bijvoorbeeld is het afgelopen jaar sterker in prijs gestegen dan diesel. Dat komt doordat de aanvoer van zonnebloemolie uit Oekraïne is weggevallen.

3 Hoe is de ontsporende inflatie het beste in te dijken?

Het klassieke antwoord op een te hoge­ inflatie is een renteverhoging. Maar hoewel de ECB de rente in juli met 0,5 procentpunt heeft opgetrokken, blijft de inflatie doorstijgen. Op zich is dat niet vreemd, want het duurt altijd enkele maanden voordat het effect van een renteverhoging merkbaar wordt. Maar ook in de Verenigde Staten, waar de rente al viermaal fors is opgetrokken, blijft de inflatie erg hoog. Daarom wil zowel de ECB als de Federal Reserve nieuwe renteverhogingen doorvoeren. De ECB zal er volgende week donderdag allicht opnieuw 0,5 procentpunt bijdoen. Sommige waarnemers houden zelfs rekening met 0,75 procentpunt.

Het idee is dat als lenen duurder wordt, de economie wordt afgeremd, de vraag naar goederen en diensten afneemt en de motor achter de prijsstijgingen tot stilstand komt. Maar het probleem is dat de energieprijzen zich aan die logica onttrekken, omdat ze ondanks een dalende vraag blijven stijgen. De logica van de centrale bankiers is niet bestand tegen de grillen van Vladimir Poetin.

4 Kan de inflatie nog verder stijgen?

Jazeker. Dat is de verwachting van de meeste waarnemers. Hun inschatting is dat ook de Duitse inflatie dit jaar de kaap van 10 % zal ronden. De recente stijgingen op de energiemarkt zijn nog niet verwerkt in de cijfers van augustus. Bovendien sijpelen de hoge energiekosten steeds dieper door in de economie. Dat is goed te zien aan de prijsontwikkeling van kleding. Die leek lang immuun voor de inflatie­, en kleding is nog altijd goedkoper dan een jaar geleden. Maar in augustus werd een inhaalbeweging ingezet. Dat komt doordat kledingwinkels lang op voorhand aankopen, zodat hogere prijzen de consument met vertraging bereiken.

Ook de loonsverhogingen houden de inflatiedynamiek in stand. Hogere lonen betekenen dat de productiekosten omhoog gaan. Zo kan een gevaarlijke spiraal ontstaan die moeilijk tot stilstand te brengen is. In Duitsland is bovendien een einde gekomen aan enkele steunmaatregelen, terwijl een extra gasheffing wordt ingevoerd.

5 Zullen de Europese pogingen om in te grijpen op de energiemarkt de inflatie­ beïnvloeden?

Als die pogingen concreet worden, zou dat zeker kunnen helpen. De Spaanse inflatie, bijvoorbeeld, is in augustus gedaald. Het overheidsingrijpen op de markt van gas­gestookte elektriciteit heeft de prijsstijgingen in toom gehouden. Ook het Franse prijsplafond op stroom heeft een stempel gedrukt op de inflatie in dat land. Een sterk ingrijpen van de Europese Unie op de elektriciteits- en gasmarkt kan dus soelaas­ bieden. Maar hoe dat moet gebeuren­, is nog onduidelijk.

MOOIJAN, R. Inflatie piekt en het einde is nog niet in zicht. De Standaard, 31 augustus 2022, 8.

Lees ook De Inflatie bedraagt 9,94 %

E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo