De bijdrage van de winkelkar aan de algemene inflatie neemt toe.
Met een prijsstijging van 25 % in een jaar tijd zijn plantaardige oliën de inflatie-top 10 binnengedrongen. Voorlopig wordt die ranglijst nog gedomineerd door energieproducten, met aardgas op kop. Die brandstof werd in een jaar 140 % duurder, bleek gisteren uit de inflatiecijfers voor april van het Belgische statistiekbureau Statbel. Het algemeen prijspeil steeg met 8,30 %, evenveel als vorige maand.
Terwijl de bijdrage van de energieproducten aan de algemene inflatie in april afnam, steeg de bijdrage van voedingsproducten. Dat wijst erop dat de inflatie langzaam maar zeker van karakter aan het veranderen is. De hogere kosten voor transport, verwarming en energie hebben een steeds grotere impact op de bredere economie. En dat de prijzen van sommige voedingsmiddelen sneller stijgen dan die van andere producten en diensten, heeft te maken met de oorlog in Oekraïne. Dat land is een belangrijke producent van graan en zonnebloemolie. De onzekerheid over de export uit Oekraïne heeft de prijzen van deze en aanverwante grondstoffen wereldwijd omhoog gejaagd. Vandaar dat ook brood (+10 %), pasta en couscous (+12 %), en ontbijtgranen (+9 %) in prijs omhooggeschoten zijn. Maar ook voedingsproducten waarvan de beschikbaarheid niet door de oorlog is aangetast, stegen sterk in prijs: verse vis met 10 %, melk met 9 %, eieren met 7 %, boter met 14 %, koffie met 12 % en mineraalwater met 7 %. De inflatie voor alle voedingsmiddelen samen bedroeg 5,09 %. In maart was dat 4,63 %.
De onzekerheid over de export uit Oekraïne heeft de prijzen van graan en zonnebloemolie wereldwijd omhooggejaagd
Ook elders in Europa blijft de inflatie een hardnekkig probleem. In Spanje daalde het cijfer wel van 9,80 naar 8,40 %. In Duitsland was sprake van een lichte stijging. In april bedroeg het cijfer volgens een voorlopige raming 7,40 %, tegenover 7,30 % in maart. Het was het hoogste peil sinds oktober 1981.
‘Een afname is nog niet in zicht’, stelde ING-econoom Carsten Brzeski vast. ‘Integendeel, de inflatiedruk is aan het verbreden.’ Net als in België verschuift het accent in Duitsland langzaam van energie naar voeding. In sommige deelstaten gaan de prijzen van voedingsmiddelen al met meer dan 10 % omhoog. Dat doet de Duitse consument des te meer pijn, omdat de lonen en uitkeringen er niet aan de inflatie gekoppeld zijn. In België is dat wel het geval. Brzeski houdt er rekening mee dat de Duitse inflatie komende zomer de kaap van 10 % overschrijdt, en dat het gemiddelde voor 2022 op 8 % uitkomt.
Renteverhogingen
De aanhoudend hoge inflatiecijfers verhogen de druk op de ECB om het steunprogramma te beëindigen en met renteverhogingen te beginnen. Dat het programma om obligaties te kopen na juni beëindigd wordt, staat zo goed als vast. Daarna staat de weg open voor renteverhogingen. Het tempo daarvan zal afhankelijk zijn van twee zaken: de inflatie en de groei. Een wondermiddel is een renteverhoging niet. Op de energieprijzen hebben de centrale banken geen invloed.
Toch gaan steeds meer centrale banken over tot het optrekken van de rente. Gisteren besliste de Zweedse centrale bank om de rente te verhogen van 0,00 naar 0,25 %. Het is een opmerkelijke ommekeer. Tot voor kort dacht de Riksbank dat een renteverhoging voorlopig niet nodig zou zijn. De woekerende inflatie (in maart 6,10 %) deed de Zweedse bankiers van gedachten veranderen. Aan de energieprijzen zal een renteverhoging niets veranderen, erkent de Riksbank. Maar wel kan misschien voorkomen worden dat de inflatie zich via prijs- en loonvorming vastbijt in de economie.
Luis de Guindos, de vicevoorzitter van de ECB, zei gisteren dat de piek van de inflatie ‘dichtbij’ is, en dat de prijsstijgingen in het tweede halfjaar minder groot zullen zijn.
