De nikkelprijs is in een jaar tijd verzesvoudigd. De toestand in Rusland heeft de spanningen op de markt doen toenemen. Slecht nieuws voor de elektrificatie van het wagenpark.
Hiermee vergeleken is de bitcoin maar een saaie boel.’ Op Twitter werden gisteren de capriolen op de nikkelmarkt druk besproken. Het metaal heeft de kaap van 100.000 dollar eerder bereikt dan de cryptomunt. Vóór het uitbreken van de oorlog in Oekraïne kostte een ton zo’n 24.000 dollar. Dat was al de helft meer dan een jaar geleden.
De Russische inval deed het metaal dag na dag aan waarde winnen, met maandag een plotse explosie tot bijna 100.000 dollar. De extreme beweging werd veroorzaakt doordat een grote Chinese speculant die op een daling had gegokt, zijn positie moest afdekken. De London Metal Exchange (LME), de belangrijkste beurs voor metalen, besloot gisteren de handel in nikkel zelfs voor onbepaalde tijd op te schorten om de markt tot rust te brengen. Net als aluminium en palladium is nikkel een belangrijk Russisch exportproduct. Nu het Westen de economische banden met Moskou aan het doorknippen is, wordt gevreesd voor een krimp van het aanbod.
Domper op ambitie
Nikkel wordt gebruikt bij de productie van roestvrij staal, maar in toenemende mate ook voor batterijen waarmee elektrische auto’s worden aangedreven. De groei van die laatste markt heeft de vraag naar het metaal fors doen stijgen. De voorraden waren ook voor de oorlog al geslonken tot een volume dat maar enkele weken verbruik kon afdekken. ‘Aan de aanbodzijde was het al buigen of barsten’, zei Gavin Wendt van het analysebureau MineLife tegen het persagentschap Bloomberg.
De prijsstijgingen van de laatste dagen zijn slecht nieuws voor autofabrikanten die voluit inzetten op elektrische aandrijving, zoals Tesla en Volkswagen. Zij ontwikkelen kathodes met een hoger gehalte aan nikkel, en minder kobalt. Het zou kunnen dat boven op een tekort aan chips ook nikkelschaarste de productie van elektrische auto’s zal bemoeilijken. Analisten houden er rekening mee dat 2022 het eerste jaar zal zijn dat de batterijen in prijs zullen stijgen in plaats van dalen. Dat zet een domper op de ambitie om de prijs van elektrische wagens snel te doen zakken. ‘Elke kostenstijging bemoeilijkt een snelle doorbraak van de elektrische wagen’, zei analiste Michelle Krebs van het Amerikaanse Cox Automotive tegen het persbureau Reuters.
Ook andere metalen die in Rusland worden geproduceerd, zijn in prijs gestegen. Aluminium is daarvan de belangrijkste. Ook voor dit metaal worden recordprijzen betaald. De prijs ervan ligt nu 80 % hoger dan een jaar geleden. Maar voor palladium is Rusland als productieland nog belangrijker. Ongeveer 44 procent van de palladium-productie is afkomstig uit Rusland. Dit metaal kostte begin dit jaar ongeveer 1.900 dollar per ounce, maar klokte maandag af op 3.440 dollar. Dat was meer dan het vorige record, dat nog maar van vorig jaar dateerde. Ook palladium kent toepassingen in de auto-industrie: het is een cruciaal metaal in katalysatoren voor verbrandingsmotoren.
Umicore en Aperam
De hoge metaalprijzen zijn van belang voor Umicore. Dit bedrijf investeert onder meer in batterijcomponenten met een hoog nikkelgehalte. Voor conclusies is het nog te vroeg, meldt woordvoerster Caroline Jacobs. ‘We hebben een gediversifieerde bevoorradingsbasis.’ De palladiummarkt zou volgens haar zwaarder beïnvloed kunnen worden door de situatie in Rusland dan de nikkelmarkt. ‘Rusland is de belangrijkste leverancier van vers gewonnen palladium. Als dit aanbod op langere termijn wegvalt, zou er krapte ontstaan op de wereldmarkt.’ Dat zou tot verstoringen in de auto-industrie kunnen leiden. Ook analist Wim Hoste van KBC Securities vraagt zich af ‘of de prijsstijgingen en de mogelijke schaarste geen rem zetten op de elektrificatie van het wagenpark.’
Een andere belangrijke verwerker van nikkel is Aperam, een Luxemburgse producent van roestvrij staal met een beursnotering in Brussel en een belangrijke fabriek in Genk. Aperam kan de nikkelprijs doorrekenen aan klanten, maar een duurder eindproduct kan de vraag aantasten. De energieprijzen spelen Aperam eveneens parten. Zowel Umicore als Aperam maakt deel uit van de Bel20.
Drie metalen
Nikkel wordt vooral gebruikt om roestvrij staal te maken. Ook batterijen zijn een belangrijke toepassing. Rusland is het op twee na belangrijkste productieland, na Indonesië en de Filipijnen. De grootste Russische nikkelproducent is Nornickel, voorheen bekend als Norilsk Nickel. Rusland staat in voor 10 % van de wereldwijde productie, en 17 % van de nikkel van de hoogste kwaliteit. Het exporteert jaarlijks voor zowat 3 miljard dollar aan nikkel.
Aluminium kent veel toepassingen, bijvoorbeeld voor de productie van vliegtuigen, raampanelen, biervaten, blikjes en folies. China is de grootste aluminiumproducent ter wereld, Rusland strijdt met India om de tweede plaats. Ongeveer 6 % van de wereldwijde aluminiumproductie vindt plaats in Rusland. Het grootste Russische aluminiumbedrijf is Rusal. Dit bedrijf heeft een minderheidsparticipatie in Nornickel. Rusland zou jaarlijks voor een kleine 8 miljard dollar aan aluminium exporteren.
Palladium is een edelmetaal dat lijkt op platina. Het wordt vooral gebruikt in katalysatoren. Andere toepassingen zijn tandheelkunde, chirurgisch materiaal en sieraden. Rusland is de belangrijkste palladiumproducent ter wereld, gevolgd door Zuid-Afrika. Nornickel staat in voor 44 % van de wereldproductie. De export van Russisch palladium is zo’n 6 miljard dollar waard.
