Maandag hebben de ceo’s van Bel20-bedrijven evenveel verdiend als een modale werknemer in heel het jaar. Oppositiepartij PVDA spreekt over ‘Graaidag’. Ze wil dat de federale regering de loonnorm voor werknemers opheft.

Vrijdag vierde het Verenigd Koninkrijk ‘High Pay Day’, tot enkele jaren geleden beter bekend onder de naam ‘Fat Cat Day’: de dag waarop de gemiddelde ceo van de grootste beursgenoteerde bedrijven (de FTSE 100) al evenveel heeft verdiend als de gemiddelde Britse werknemer in een heel jaar. De Britse top-ceo’s, die bij de best­betaalde in Europa horen, hadden daarvoor zo’n vier werkdagen nodig. Dat zijn er twee minder dan hun Belgische collega’s van de Bel20, die maandag, op de zesde werkdag, evenveel zullen hebben verdiend als de gemiddelde werknemer in ons land, berekende oppositiepartij PVDA.

45 keer meer

De partij baseert zich op gegevens uit de jaarverslagen van Bel20-bedrijven. Daaruit blijkt dat in crisisjaar 2020 (de laatste volledig beschikbare gegevens) het mediaan­loon van hun ceo 2,17 miljoen euro bedroeg. Daarbij wordt rekening gehouden met zowel het vaste salaris als de variabele verloning op korte termijn(bonussen) en op lange termijn (aandelen­opties). Alles samen verdient een gemiddelde ceo van een Bel20-bedrijf daarmee ruwweg 45 keer meer dan een gemiddelde werknemer, van wie het mediaanloon in 2019 (de laatst beschikbare gegevens van Statbel) 3.486 euro per maand of 48.525 euro per jaar bedroeg (inclusief dertiende maand). De kloof is in België een pak kleiner dan in het VK, waar de FTSE100-ceo’s in 2020 gemiddeld 2,7 miljoen pond (3,2 miljoen euro) verdienden, volgens de berekeningen van ngo High Pay Centre, of 86 keer meer dan de gemiddelde Britse werk­nemer. Niet toevallig spande Pascal Soriot, de ceo van vaccinproducent Astra­Zeneca, de kroon, met een jaarloon van 15,5 miljoen pond. En ook in Nederland viel de Fat Cat Day al op vrijdag, berekende vakbond FNV – weliswaar met andere parameters.

Voor de PVDA, die elk jaar de Belgische datum zelf berekent van wat de partij ‘Graaidag’ noemt, toont de loonkloof dat ceo’s zichzelf ‘ondanks de coronacrisis onfatsoenlijk hoge bonussen blijven uitbetalen’, zegt Kamerlid Peter Mertens. ‘Die staan in scherp contrast met de economische malaise in het eerste coronajaar, de subsidies die toegekend werden aan grote­ bedrijven en het inkomensverlies voor tal van werknemers die op tijdelijke werkloosheid werden geplaatst.’

‘Geen loonnorm voor ceo’s’

Dat de federale regering de komende twee jaar de gemiddelde loonsverhoging voor werknemers tot 0,4 procent (boven op de index) beperkt, vindt de PVDA onbegrijpelijk. ‘Voor bedrijfsleiders bestaat die loonblokkering niet’, zegt hij. ‘De bonussen, die voor de ceo’s van de grootste bedrijven in 2020 hoogstens symbolisch werden verlaagd, zullen de komende jaren weer de pan uit rijzen’, klinkt het.

Ook in het VK klagen de vakbonden aan dat de lonen van ceo’s van FTSE100-bedrijven opnieuw stijgen, nadat ze in crisisjaar 2020 met gemiddeld 17 procent waren gedaald. Daardoor hadden de toplui voor het eerst sinds 2011, toen ngo High Pay Centre is begonnen met de berekening voor Fat Cat Day een vierde werkdag nodig om het jaarloon van een voltijdse werk­nemer te evenaren. In 2017 hadden de ceo’s al na tweeënhalve dag een modaal jaarloon verdiend.

DELBEKE, K. Zes dagen werken voor een jaarloon. De Standaard, 8 januari 2022, 42.