De loonkosten stijgen in 2022 veel sneller dan die in de buurlanden en doen daardoor de concurrentiekracht verslechteren. Dat blijkt uit de economische vooruitzichten van de Nationale Bank.
De essentie
- De loonkosten stijgen in 2022 veel sneller dan die in de buurlanden. Daardoor verslechtert de concurrentiekracht.
- De invoer van aardgas kost 1,8 miljard euro per maand meer dan in 2017-19 als de prijzen stabiliseren op het niveau van donderdag.
- De koopkracht per inwoner stijgt de komende drie jaar met bijna 6,00 %.
- Aanvoerproblemen, hoge energieprijzen en de vierde golf van de pandemie doen de economische groei rond de jaarwisseling sterk vertragen.
Loonkosten stijgen
De zeer hoge inflatie zal via de automatische loonindexering de loonkosten sterk doen toenemen. ‘De uurloonkosten stijgen in 2022 met 4,50 %. Dat is nooit gezien sinds tenminste 1996’, zei econoom Geert Langenus bij de voorstelling van de vooruitzichten. ‘De loonkostenstijging is driemaal groter dan die in de buurlanden en leidt tot een sterke verslechtering van de concurrentiekracht.’
Het Verbond van Belgische Ondernemingen herhaalde zijn pleidooi voor een indexsprong, hoewel een groot deel van het verlies aan competitiviteit wellicht tijdelijk is. De Nationale Bank verwacht dat de loonkosten in de buurlanden in 2024 een gedeeltelijke inhaalbeweging maken. Toch pleit gouverneur Pierre Wunsch voor waakzaamheid. ‘Er is meer aandacht nodig voor de concurrentiekracht.’ Hij merkte op dat de prognoses over de loonontwikkeling in 2024 onzeker zijn.
Kostprijs hoge gasprijs
De zeer hoge inflatie is vooral te wijten aan de spectaculaire stijging van de energieprijzen, beklemtoont de Nationale Bank. Ze verwacht dat de inflatie begin volgend jaar een piek bereikt van ruim 7,00 % en daarna fors vertraagt naar minder dan 2,00 % tegen eind volgend jaar.
Vooral de spectaculaire stijging van de gasprijs kost de Belgische economie miljarden. ‘Volgens een ‘back-of-the-envelope’-berekening bedraagt het verlies 1,8 miljard euro per maand’, zegt Langenus. ‘Die raming vergelijkt de gasprijs van donderdag met de gemiddelde prijs in 2017-19.’
Langenus: ‘Het grootste verlies is voor de bedrijven. De gezinnen zijn relatief goed beschermd door de loonindexering. Als de gasprijzen op dit niveau blijven – wat we niet verwachten – is de factuur enorm. De olieprijs is amper hoger dan in 2017-19.’
Koopkracht
De loonindexering en de verwachte daling van de inflatie zullen de koopkracht sterk verhogen. De Nationale Bank voorspelt dat de koopkracht per inwoner in 2022-24 met bijna 6,00 % stijgt. In 2021 groeit de koopkracht slechts met 0,30 %.
Het risico op een langdurige spiraal van stijgende lonen en prijzen is volgens de Nationale Bank beperkt. Langenus: ‘We verwachten dat de gasprijzen zullen dalen en de aanvoerproblemen verminderen. Bovendien zullen de winstmarges van de ondernemingen dalen.’
De Nationale Bank verwacht dat de Belgische economie in 2021 met een forse 6,10 % groeit dankzij de heropening van de economie. ‘De blijvende schade van de pandemie is verwaarloosbaar’, zegt Langenus.
Omikronvariant
De vooruitzichten op korte termijn zijn veel minder gunstig, omdat aanbodproblemen, stijgende energieprijzen en de verslechtering van de gezondheidssituatie tegenwind veroorzaken. De economie zal in het huidige en in het volgende kwartaal slechts met 0,20 % groeien. Maar de Nationale Bank gaat ervan uit dat de tegenwind afzwakt en dat de groei vanaf de lente versnelt.
Over de omikronvariant maakt de Nationale Bank zich voorlopig geen grote zorgen. Wunsch: ‘De capaciteit van de economie om zich aan te passen aan het coronavirus is toegenomen.’
Overheidsfinanciën
De gouverneur herhaalde dat België het begrotingstekort moet verlagen om buffers op te bouwen tegen een volgende crisis. Bij een ongewijzigd beleid stabiliseert het deficit rond 4,00 % van het bruto binnenlands product (bbp) en zal de overheidsschuld stijgen. Het begrotingstekort is een van de hoogste van de eurozone.
Wunsch signaleerde dat de overheid vooral moet bezuinigen op de uitgaven. ‘De inkomsten van de overheid zijn even hoog als voor de crisis, maar de uitgaven zijn met 3,00 % van het bbp gestegen.’
