De bizarre economische overtuigingen van Erdogan liggen aan de basis van de malaise
‘We komen als overwinnaars uit de strijd om onze economische onafhankelijkheid, en dat met de hulp van Allah en de Turkse bevolking.’ Deze opmerkelijke uitspraak van de Turkse president Erdogan was niet bedoeld ter verdediging van een of andere militaire operatie of boycot tegen een land waarmee hij een eitje te pellen heeft. Hij deed het om een renteverlaging te motiveren. Op zijn zachts kun je zeggen dat Erdogan krachtiger communiceert dan de centrale bankiers van de Fed of de ECB, met hun doorgaans stijve taalgebruik.
Alleen maakt de oorlogstaal van Erdogan weinig indruk op de financiële markten. Ze had zelfs het omgekeerde effect. Na de uitspraak kelderde de Turkse lira dinsdag opnieuw met 10,00 %.
Vorige week had de Turkse centrale bank op bevel van Erdogan de rente opnieuw verlaagd met 100 basispunten, tot 15,00 %. Dit terwijl de inflatie in Turkije liefst 20,00 % bedraagt. Met elk terreinverlies van de lira wordt alle import in Turkije duurder, waardoor de inflatie nog verder oploopt. Sinds begin dit jaar verloor de lira al 40,00 % van zijn waarde. Voor een land als Turkije dat over weinig grondstoffen beschikt en zijn olie en gas invoert, komt dat extra hard aan. Want het moet die betalen in een daardoor snel duurder wordende dollar.
Aan de basis van de malaise waarin Turkije zit, liggen de bizarre economische overtuigingen van Erdogan. Zowat alle economen gaan ervan uit dat je een te hoge inflatie moet bestrijden met een renteverhoging. Dat maakt geld duurder, waardoor de waarde stijgt en de inflatie zakt.
Erdogan gelooft dat het andersom is: een renteverlaging is goed voor de bedrijven, die goedkoper lenen en daardoor meer investeren. Dat zou dan weer goed zijn voor de economie omdat er dan meer geproduceerd wordt. Erdogan denkt dat vervolgens de inflatie zal zakken.
Het eigengereide gedrag van Erdogan dreigt Turkije zuur op te breken. Vooral de arme bevolking voelt de oplopende inflatie hard. Hun inkomen groeit niet, terwijl de prijzen van levensmiddelen en energie met 20,00 % toenemen. Dat betekent dat ze hun bestedingen met een vijfde moeten terugschroeven.
De middenklasse en het bedrijfsleven profiteren iets meer van de renteverlaging, maar ook voor hen dreigen problemen. Dat is zeker het geval voor wie in buitenlandse valuta leningen zijn aangegaan, een praktijk die in groeilanden zoals Turkije vrij courant is. Het waardeverlies van de lira betekent dat wie een hypotheek of bedrijfskrediet in dollar aanging, zijn lening 40,00 % duurder ziet worden.
Finaal kan Erdogan zelf het slachtoffer worden van zijn bizarre visie op het monetaire beleid. De val van de lira en de daarmee gepaard gaande inflatie treffen in de eerste plaats zijn eigen electoraat, de eerder arme landelijke bevolking. De populariteit van Erdogan stond in de peilingen nog nooit zo laag. En dat twee jaar voor nieuwe presidentsverkiezingen.
