De doorbraak van de elektrische auto had batterijen goedkoper moeten maken, maar voorlopig is het tegendeel het geval: lithium, nikkel, kobalt en koper noteren tegen recordprijzen.
De essentie
- Grondstoffenleveranciers kunnen de boomende vraag naar materialen voor batterijen niet bijbenen.
- Lithium werd dit jaar al 200,00 % duurder, nikkel en koper vervijfvoudigen tegen 2030 in prijs, schatten experts.
- De makers van e-auto’s schakelen over op minder performante, maar goedkopere batterijen.
Aanbod kan vraag niet volgen
‘We staan ervan versteld hoe snel de vraag naar lithium stijgt’, zei Neil John Froneman onlangs in een conferencecall. De CEO van de grootste lithiumproducent ter wereld, Sibanye-Stillwater, wist dat de vraag naar het goedje de komende jaren stevig zou groeien. Maar de snelheid waarmee batterij- en automakers nu hun grote bestellingen plaatsen, heeft zelfs hem in snelheid gepakt.
Omdat het aanbod de vraag niet kan volgen is de prijs geëxplodeerd. De spotprijs voor lithium is in een jaar verdrievoudigd. Beterschap lijkt niet in zicht: veel extra lithium is de komende tijd niet beschikbaar. Door de focus van veel investeerders op duurzaamheid vielen de voorbije jaren niet alleen de investeringen in nieuwe olie- en gasvelden stil, maar ook in plekken waar lithium gedolven wordt. Als nu nieuwe mijnen worden opgestart, duurt het nog jaren voor ze operationeel zijn.
Prijs batterijgrondstoffen
En lithium is niet het enige probleem. Ook de prijzen van de andere cruciale batterijgrondstoffen, zoals nikkel, kobalt, mangaan en koper, zijn het afgelopen jaar omhooggeschoten.
Vooral koper is een onmisbare schakel. Het materiaal is niet alleen voor de batterijen, maar in het hele ecosysteem van de elektrische auto onmisbaar. Eerst en vooral bevat een elektrische auto tot 80 kilo koper, tegenover 20 kilo bij een auto met een benzine- of een dieselmotor. Ook laadpalen hebben veel koper nodig. Het is bovendien een onmisbare grondstof voor de productie van zonnepanelen en turbines van windmolens. Die zijn meer en meer nodig om voldoende groene stroom te produceren voor de elektrische auto’s.
Vernegenvoudiging
De vraag naar de batterijgrondstoffen wordt de komende jaren alleen maar groter. Volgens BloombergNEF, het researchinstituut van het gelijknamige persagentschap, vervijfvoudigt tegen 2030 de vraag naar lithium, nikkel en koper. Voor mangaan gaat het zelfs om een vernegenvoudiging.
‘Bij kobalt is die stijging het onzekerst. Het gros van het kobalt komt uit Congo, en de aanvoer is door de politieke situatie instabiel. Mede daardoor wordt heel veel ingezet op de ontwikkeling van kobaltvrije batterijen’, zegt Boris Cukon, cobeheerder van het grondstoffenfonds Isatis Investment Global Natural Resources Flexible Fund.
De piekende grondstoffenprijzen maken de batterijen voor elektrische auto’s duurder. Dat komt op een ongelukkig moment: wereldwijd hebben overheden allerlei steunmaatregelen opgetuigd om de omslag naar elektromobiliteit te maken. Een versnelde elektrificatie van het mondiale wagenpark staat ook hoog op de agenda van de klimaattop in Glasgow.
Tot nu toe waren analisten het erover eens dat batterijen voor elektrische auto’s de komende jaren alleen maar goedkoper worden. De stroom aan gigafabrieken die er vooral in Azië en Europa de komende jaren aankomt, moet er in combinatie met de snel evoluerende batterijtechnologie toe leiden dat de accukosten in een e-auto stevig dalen.
De meeste deskundigen verwachten tot nu toe dat elektrische auto’s in de middenklasse tegen 2026 een vergelijkbare productieprijs hebben als benzine- of dieselvarianten. Voor kleine auto’s zou dat een jaartje later zijn. Maar doordat de batterijprijzen oplopen, dreigen die omslagdata verder in de toekomst te verschuiven.
Prijsstijgingen
Voorlopig proberen producenten van elektrische auto’s die prijsstijgingen in hun goedkoopste modellen te omzeilen door gebruik te maken van goedkopere LFP-batterijen, die minder nikkel bevatten. Maar ze gelden als inferieur tegenover de reguliere NCA-batterijen.
Het belangrijkste voorbeeld kwam deze herfst van Tesla. De pionier in elektrische auto’s biedt voor zijn populaire instapmodel Model 3 nu ook een LFP-batterij aan. Het rijbereik is zo’n 15 kilometer kleiner dan dat met een NCA-batterij. In ruil voor de mindere batterij krijgen Tesla-klanten hun Model 3 wel sneller geleverd.
Tesla gebruikte de LFP-batterijen tot voor kort alleen voor auto’s die het in China verkocht. Maar nu is ook de Amerikaanse thuismarkt aan de beurt. Analisten reageerden tevreden: het is goed voor de winstmarge van Tesla en het voorkomt voorlopig dat het merk de prijzen voor zijn auto’s moet verhogen.
Tesla is niet de enige. Vorige week besloot Mercedes-Benz dat het vanaf 2024 voor zijn elektrische instapmodellen EQA en EQB overstapt op LFP-batterijen. De NCA-accu’s blijven voorbehouden voor de duurdere modellen, zoals de EQS.
