U schrok zich mogelijk een hoedje toen u gisteren de auto ging voltanken. Met 1,652 euro per liter staat de dieselprijs op recordhoogte. Voor een volle tank bent u nu al snel 70 à 80 euro kwijt. Vijf vragen over de brandstofprijzen.
Waarom staat de dieselprijs momenteel zo hoog?
Er zijn verschillende factoren die de dieselprijs bepalen. Een van de belangrijkste is de quotering van de ruwe aardolie op de internationale markten. “De prijs van de ruwe olie staat momenteel ook heel erg hoog”, legt Jean-Benoît Schrans, woordvoerder van de Belgische Petroleum Federatie, uit. “Dit heeft te maken met het herstel van de mondiale economie na de coronacrisis. Er is daardoor veel vraag van bedrijven. Ook de transportsector en het wegverkeer is weer helemaal op gang gekomen. En hoe meer vraag, hoe hoger de prijs: dat is evident.”
Verder ziet Schrans nog twee bijkomende factoren. “Mensen beginnen tijdens deze periode van het jaar stilaan hun stookolie te bestellen, die tot dezelfde familie behoort als de ruwe aardolie. We merken dat mensen deze bestelling steeds vroeger doen om zo gewapend te zijn voor de winter. Bovendien is er de prijs van de biobrandstoffen, die nu eveneens de hoogte inschiet door de grote internationale vraag. Volgens de Europese regelgeving moet minstens zeven procent van de diesel bestaan uit biologische componenten.”
Waarom staat de prijs van diesel nu hoger dan die van benzine?
Daar spelen seizoensgebonden factoren een belangrijke rol. “In de Verenigde Staten gaan veel mensen in de zomer op vakantie, in dat geval zullen de benzineprijzen meer stijgen”, zegt Schrans. “Tijdens de winter stijgen de dieselprijzen dan weer meer. Dat fluctueert wat, maar heel veel zullen die prijzen toch nooit van elkaar verschillen.”
De prijs van de brandstoffen wordt maar voor een kwart bepaald door de productiekosten. Het is dus enkel die 25,00 % die effecten zal ondervinden van bovenstaande omstandigheden. Ongeveer een tiende van de prijs bestaat uit de marge en de distributiekosten. Meer dan zestig procent vloeit naar de overheid in de vorm van accijnzen en btw.
“In 2018 heeft de Belgische overheid beslist om de accijnzen op diesel gelijk te schakelen met die van benzine”, gaat Schrans verder. “Daarom zijn die prijzen de afgelopen drie jaar naar elkaar toe gekropen. Er is beslist dat de omslag van het meer vervuilende diesel naar benzine moet gemaakt worden.” De btw op brandstofproducten ligt op 21,00 %.
België is een van de duurste diesellanden van Europa. Hoe komt dat?
We vallen in herhaling, maar het vorige antwoord verklaart daar het meest van. Het is vooral door de hoge belastingen op brandstoffen dat het prijsniveau zo hoog ligt. De Nederlanders die nu over de grens komen, kunnen wel nog een groot voordeel doen bij het tanken van benzine, maar niet meer bij diesel. Daar liggen de prijzen quasi gelijk. Een tankbeurt in Luxemburg blijft uitzonderlijk voordelig: de dieselprijs ligt er met 1,28 euro per liter zelfs twintig procent lager dan in België. Voor de goedkoopste prijzen in heel Europa zal u aardig moeten omrijden: in Azerbeidzjan betaalt u voor één liter diesel slechts 0,40 euro.
“In Europa is België samen met Luxemburg een uitzondering, in die zin dat er een maximumprijs bestaat”, zegt Schrans. “In de andere Europese landen mogen de brandstofprijzen volledig vrij bepaald worden. In België werd dit ingevoerd om de grootste schokken te milderen, zowel naar boven als naar beneden. Zo zullen de internationale effecten en bewegingen altijd met een beetje vertraging in de prijzen aan de pomp vertaald worden in ons land. Dat zorgt toch voor wat meer zekerheid.”
Betalen we binnenkort twee euro per liter?
Er zijn weinig zaken die moeilijker zijn dan het voorspellen van de brandstofprijzen, omdat er vele oorzaken zijn die de prijs mee bepalen. De meest onzekere is de geopolitieke context. Een oorlog of een natuurramp in het Midden-Oosten of een staatsgreep: deze factoren kunnen de oliedistributie verstoren en zo enorm wegen op de prijzen. “Maar als deze factoren uitblijven, dan verwacht ik niet dat de prijzen nog veel verder zullen stijgen”, zegt Schrans nog. “Ik denk dus niet dat we binnenkort meer dan twee euro aan de pomp zullen moeten betalen. Daarop kan je me natuurlijk wel niet afrekenen.”
Een belangrijke factor die de prijs opnieuw onder controle zou kunnen brengen, is het feit dat de OPEC, de organisatie van olieproducerende landen, in het voorjaar beslist heeft de productie (het aanbod) met 400.000 vaten per dag op te voeren. Tijdens de coronacrisis werd de productie enorm teruggeschroefd om de prijzen op niveau te houden. “Het is sinds augustus dat deze productiestijging in voege is getreden”, zegt Schrans. “Het is dus nog wat wachten op de gevolgen van deze maatregel. Maar ik voorzie toch dat dit een neerwaartse druk zal hebben op de prijzen.”
Hangt de prijsstijging van gas en elektriciteit hiermee samen?
Ook de prijzen voor elektriciteit en aardgas gingen gisteren weer volledig door het dak met een stijging van meer dan tien procent van de TTF-Future, een referentieprijs voor aardgas, in amper enkele uren tijd. De energieprijzen staan onder druk doordat de economie weer aantrekt na de coronacrisis en omdat de winter eraan komt: dezelfde redenen dus als bij de hoge dieselprijzen. Met daarbovenop nog de lage voorraden en de dure emissierechten. Traders wezen gisteren dan weer op problemen met een Russische pijpleiding die gas vervoert richting Europa. Het mag duidelijk zijn: de kleinste onheilstijding zorgt voor onrust.
En dat zullen ook de klanten binnenkort voelen. “In Vlaanderen heeft 71,00 % van de gezinnen een vast elektriciteitscontract”, zegt Leen Vandezande, woordvoerder van de Vlaamse energieregulator VREG. “Maar 29,00 % heeft een variabel contract. Bij deze gezinnen schommelt de prijs mee met de stijgingen en dalingen van de markt. Voor aardgas gaat het om 64,00 % vaste contracten en 36,00 % variabele contracten. Die klanten zullen de gevolgen snel ondervinden.”
