Hoe duur is gratis onderwijs?

Gratis onderwijs? Ouders weten wel beter. Naast de kosten voor een nieuwe boekentas, schooloutfit en busabonnement komt uw kind binnenkort ook weer met een schoolfactuur naar huis. In het secundair onderwijs komen daar handboeken, didactisch materiaal en een eigen laptop bij. Wat kost dat allemaal?

Gratis onderwijs? Ouders weten wel beter. Naast de kosten voor een nieuwe boekentas, schooloutfit en busabonnement komt uw kind binnenkort ook weer met een schoolfactuur naar huis. In het secundair onderwijs komen daar handboeken, didactisch materiaal en een eigen laptop bij. Wat kost dat allemaal?

Basisonderwijs: maximumfactuur

In het basisonderwijs zijn scholen gebonden aan de ‘dubbele’ maximumfactuur: een scherpe en een minder scherpe. De scherpe maximumfactuur is begrensd tot 45 euro per jaar voor kleuters en 90 euro voor lagereschoolkinderen. Die heeft betrekking op de kosten voor ‘verplichte’ activiteiten en materiaal zoals daguitstappen, toneelbezoek, ­kopies, zwemmen, … Maar scholen mogen niet alles doorrekenen. Basismateriaal moeten ze sowieso gratis aanbieden. Dat zijn bijvoorbeeld handboeken, schoolagenda’s, knutselmateriaal, atlas, rekenmachine, … Kinderen hebben ook recht op één jaar gratis zwemmen tijdens hun lagereschoolcarrière.

Voor meerdaagse uitstappen, zoals bos-, zee- en boerderijklassen, geldt een bij­komende, ‘minder scherpe’ maximum­factuur. Die wordt gespreid over de volledige duur van het lager onderwijs. Leerlingen die dit schooljaar het zesde leerjaar verlaten, mogen gespreid over zes jaar maximaal 450 euro betaald hebben voor meerdaagse uitstappen.

Boterhammentaks

Los daarvan mogen scholen ook kosten aanrekenen voor activiteiten of diensten die niet verplicht zijn, zoals middagtoezicht, na­bewaking, schoolvervoer, taallessen, … Nu de werkingstoelagen niet meer volstaan om de scholen draaiende te houden, zien steeds meer scholen zich genoodzaakt het gat te dichten met een boterhammentaks.

In 2019 betaalde twee derde van de ­ouders in het basisonderwijs eetzaalgeld, in 2005 was dat amper 18,00 %. Volgens het Steunpunt Onderwijs bedraagt de mediaankostprijs voor middagtoezicht nu 70 euro per jaar, maar tarieven van 1 euro per dag zijn geen uitzondering meer. Dat komt overeen met ruim 125 euro per schooljaar en per kind.

Andere niet verplichte kosten die u op de schoolrekening kan aantreffen, zijn: de kosten voor nieuwjaarsbrieven, klasfoto’s, abonnementen, drank, maaltijden, fruit, … Ook turnkledij en schooluniformen vallen buiten de maximumfactuur en leveren de school soms een extraatje op.

Duur kunstonderwijs

In het secundair onderwijs is er niet in gratis basismateriaal voorzien en is er evenmin een maximumfactuur voor verplichte activiteiten of meerdaagse reizen. Via de schoolfactuur worden de kosten voor didactisch materiaal en uitstappen integraal door­geschoven naar de ouders. Dat geldt ook voor de kosten van drankjes en maaltijden, het gebruik van de eetzaal, de huur van een lockertje, schoolvervoer, … Daarnaast moet u meestal zelf didactisch materiaal aanschaffen voor uw junior, zoals handboeken, rekenmachine, schrijfgerief, schrijfblokken, woordenboeken, …

Alles bij elkaar lopen de schoolkosten voor een leerling van de eerste graad gemiddeld op tot 945 euro per leerjaar, blijkt uit een bevraging van Steunpunt Onderwijs (exclusief vervoerkosten). In de derde graad stijgt dat tot zowat 1.500 euro, afhankelijk van de gekozen studierichting.

Technische richtingen en kunstonderwijs zijn over het algemeen duurder dan het algemeen secundair onderwijs (aso). Voor dit schooljaar raamt de Gezinsbond de ­studiekosten in de derde graad op 1.433 euro in een aso-richting en op 1.364 euro in het bso. Voor het technisch en kunstonderwijs is dat respectievelijk 1.509 en 1.773 euro.

Elke leerling een laptop

Een van de kostenposten die in het secundair onderwijs zwaar doorweegt, is ICT. ­Nagenoeg alle leerlingen van de tweede en de derde graad hebben een computer nodig, blijkt uit de bevraging van Steunpunt Onderwijs. Aangezien de meeste leerlingen nu nog met een eigen toestel werken, hangt daaraan een flink prijskaartje vast voor de ouders. Voor de tweede en derde graad van het technisch onderwijs becijfert Steunpunt Onderwijs de mediaankostprijs voor ICT op 178 euro per schooljaar. Over alle richtingen heen is dat gemiddeld 143 euro voor leerlingen van de tweede graad en 163 euro in de derde graad.

Via de Digisprong maakt de Vlaamse ­regering dit jaar 229 miljoen euro vrij voor de digitalisering van het onderwijs. De secundaire scholen krijgen onder meer 510 euro per leerling om laptops aan te schaffen voor persoonlijk gebruik. De school kan dat geld zelf investeren in laptops voor haar leerlingen, maar kan ook kiezen voor een bring your own device-beleid.

Het is afwachten hoe de scholen dit project concreet invullen. ‘De schoolbesturen krijgen veel vrijheid’, zegt Michaël Devoldere, de woordvoerder van minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). ‘Ze kunnen computers aankopen, huren of leasen. Toestellen mogen gedeeld worden of toegewezen worden aan een vaste leerling. De scholen kunnen de aankoop ook overlaten aan de ouders. Dan kan er gecompenseerd worden via de schoolrekening. Het is belangrijk dat de ouders het ICT-beleid dragen.’

Dat laatste wordt een hele uitdaging. Veel ouders hebben het afgelopen jaar met eigen middelen geïnvesteerd in een computer voor het verplichte afstandsonderwijs. Voor hen riskeert de Digisprong net te laat te ­komen.

DECEUNYNCK, F. Hoe duur is gratis onderwijs? De Standaard Mijn Geld, 28 augustus 2021, 1.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo