De sociale partners en minister van Onderwijs openen in een nieuwe cao een offensief om de werkdruk in het onderwijs te verlagen en geven meer macht aan de vakbonden. ‘Als je het lerarenberoep aantrekkelijker wil maken, is dat maar een kleine bouwsteen.’
De essentie
- De sociale partners en onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) hebben een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst gesloten.
- Die biedt geen loonsverhoging, maar wel een pakket om de werkdruk te verlagen.
- De cao slorpt jaarlijks 175 miljoen euro uit de Vlaamse begroting op.
- De sociale partners vinden het ‘slechts een kleine stap vooruit’ om de loopbaan van leerkrachten te verbeteren, maar Weyts is ervoor beducht de kar te vol te laden.
Nieuwe cao
Het is tot nu toe onder de waterlijn gebleven, maar minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) is erin geslaagd met de onderwijsvakbonden en werkgevers een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst (cao) te sluiten. Dat vernam De Tijd van meerdere bronnen. De ontwerp-cao werd vrijdag al goedgekeurd door de Vlaamse regering.
De overeenkomst is erop gericht de werkdruk te verlichten en het lerarenberoep aantrekkelijker te maken. Finaal moet daarmee het hardnekkige lerarentekort, maar ook het directeurstekort, teruggedrongen worden. Weyts krijgt met 175 miljoen euro per jaar een stevig budget van de regering. Dat is een derde meer dan zijn voorganger Hilde Crevits (CD&V).
Het belangrijkste luik van de cao, zo’n 52 miljoen euro, dient voor de vrijstelling van randtaken, zoals vervangingen of speelplaatstoezicht. De vrijgekomen uren kunnen de leerkrachten spenderen aan bijscholing of overleg met collega’s. Per school gaat het minimaal om vier extra lesuren. Dat kan oplopen tot 65 uur per week.
Om te vermijden dat te veel jonge leerkrachten het onderwijs vroegtijdig verlaten, moeten scholen werk maken van betere aanvangsbegeleiding. Zo kan een mentor maandelijkse feedback geven aan een jonge leerkracht. Het onderwijsoverleg maakte daarvoor 10 miljoen euro extra vrij.
Hogere directeursloon
Daarnaast verhoogt de cao de koopkracht, al gaat het niet om het grote manna. Alle leerkrachten krijgen een laptop, een internetvergoeding en een hogere fietsvergoeding. ‘Het sociaal overleg had ook de lonen met 1,10 % kunnen verhogen, maar dan was de 175 miljoen euro er in één keer doorgejaagd’, zegt een bron. ‘Nu is de ongelijkheid met de rest van de Vlaamse ambtenaren wel weggewerkt.’
Ook voor de directeurs zit er lekkers in de cao. Zij zouden over hun hele loopbaan minstens 35,00 % meer moeten verdienen dan leerkrachten. Zo wordt tegemoetgekomen aan de vraag van de werkgevers om ook het beroep van directeur aantrekkelijker te maken.
Waar de werkgevers minder enthousiast over zijn, is de verhoogde vrijstelling voor vakbondsafgevaardigden, die parallel met de cao onderhandeld werd. Vakbondsmensen krijgen voortaan een extra uur per week voor hun syndicale taken. ‘De maatregel creëert veel wantrouwen bij directies, die het gevoel hebben meer gecontroleerd te worden’, zegt een werkgeversbron. De kostprijs: 15 miljoen euro, al had die zonder verzet van de werkgevers en de minister kunnen oplopen tot 34 miljoen. ‘Omdat de minister dat compromis gesloten heeft, smeert hij de rest van de cao’, zegt een betrokkene.
Quid pro quo
Om de werkgevers te masseren zegde Weyts eind juni al 23 miljoen euro toe voor de hulp bij administratie. ‘Zo kunnen directeurs de administratieve last afwentelen op een beleidsondersteuner. Zeker in een basisschool maakt dat een groot verschil, want de directeurs staan er daar vaak alleen voor’, klinkt het bij een betrokkene.
Bij de sociale partners leeft toch het gevoel dat er heel weinig beweegt. ‘Eigenlijk zit er niet zo veel in voor de leerkrachten qua werkdrukverlaging. Als je het lerarenberoep aantrekkelijker wil maken, is dit maar een kleine bouwsteen’, klinkt het.
Maar het is een geijkte techniek van Weyts: net genoeg dossiers voor werkgevers en vakbonden betrekken, zodat de weegschaal in balans komt maar niet te vol wordt. ‘Met de versoepeling van de vaste benoeming en de evaluatieprocedure heeft Weyts ook aan de loopbaan gemorreld, zonder een groot loopbaanpact te sluiten. Veel voorgangers hebben dat geprobeerd, maar kwamen vaak met lege handen thuis’, zegt een bron.
