Een op de drie bedrijven komt in ademnood

Zowat 103.000 bedrijven die vóór de coronacrisis nog gezond waren, staat het water aan de lippen. Dat zijn er volgens het VBO 20.000 meer dan in september. Daardoor dreigen de komende jaren tot 50.000 faillissementen.

‘Onze economie zit onder een stolp’, zegt Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder van het VBO. ‘Daardoor zien velen niet hoe erg onze bedrijven eraan toe zijn. In werkelijkheid is de situatie ernstig. Er dreigt een golf van faillissementen als de beschermende maatregelen aflopen.’

De ondernemersorganisatie VBO voerde samen met de dataleverancier Graydon een studie uit waarbij het de financiële cijfers van de bedrijven in detail doorlichtte. 422.809 bedrijven werden daarbij onder de loep genomen. De belangrijkste conclusie: 84.940 bedrijven die vóór corona kerngezond waren, kampen nu met ernstige liquiditeitsproblemen. Dat zijn er 20.000 meer dan in september, toen Graydon en het VBO dezelfde oefening maakten. Daarnaast bevinden zich nog eens 18.033 van die eerder gezonde ondernemingen in de gevarenzone. Opgeteld is dat een op de vier bedrijven, goed voor 400.000 jobs. Daarbij komen nog de 17.922 bedrijven die ook al vóór de crisis problemen hadden en waar alle financiële lichten nu op rood staan. In totaal komt het erop neer dat een op de drie bedrijven met financiële moeilijkheden kampt.

Tot 120.000 jobs bedreigd

Vooral kleine en jonge bedrijven hebben ernstige moeilijkheden, al kregen ook vijf bedrijven met 1.000 werknemers code rood. Timmermans maakt zich vooral zorgen om de jonge bedrijven, hij vreest dat start-ups zullen verdwijnen of te makkelijk in buitenlandse handen vallen. De hardst getroffen sector is weinig verrassend de horeca, gevolgd door de vrijetijdssector. ‘Maar geen enkele sector doet het uitstekend. Zelfs in de voedingssector ondervinden heel wat bedrijven last van de crisis, zoals chocolatiers die het vooral van de toeristen moesten hebben.’

Het VBO kijkt ook zorgelijk naar de slinkende reserves van gezonde bedrijven. Die zijn sinds september met zo’n 250 miljard euro afgenomen. ‘Dat is geld dat niet in vernieuwing geïnvesteerd kan worden’, zegt hoofdeconoom Edward Roosens.

‘Ik hoor bepaalde mensen zeggen dat deze crisis tot creatieve destructie leidt, en dat dat gezond is voor een economie. Maar als we niet ingrijpen, eindigt dit in pure destructie, met volledige waardeketens die omvallen’, zegt Eric Van Den Broele van Graydon. ‘Vorig jaar waren er slechts 7.000 faillissementen, 30,00 % minder dan normaal. Dat komt omdat de bedrijven tijdelijk beschermd waren tegen faillissement. Dat mechanisme verdwijnt eind deze week. Wij verwachten de komende jaren zo’n 50.000 faillissementen boven op de 10.000 die er jaarlijks vallen. Dat alles kan 100.000 tot 120.000 jobs doen verdwijnen.’

Extra maatregelen

Het VBO, dat de studie deze week ook aan de regering presenteert, stelt daarom extra maatregelen voor. ‘De overheid heeft uitstekend werk geleverd op korte termijn, maar nu moet er op lange termijn een beleid gevoerd worden om de solvabiliteit op te krikken’, zegt Timmermans.

Concreet denkt hij aan een systeem van notionele-interestaftrek gericht op kmo’s, een uitbreiding van het taxsheltersysteem, incentives om de Belgen te laten investeren in de bedrijven en gezonde bedrijven aan te moedigen om met hun reserves te investeren in bedrijven in moeilijkheden. In totaal zou er 80 miljard euro extra kapitaal nodig zijn om de getroffen bedrijven opnieuw gezond te maken.

Eventsector boos op banken

De event- en horecasector is in alle staten. Bij het begin van de coronacrisis kregen ze van de banken 9 maanden uitstel voor het aflossen van hun leningen. Dat uitstel liep voor heel wat bedrijven in januari af. Ook al hebben ze nog altijd geen inkomsten, ze moeten wel opnieuw afbetalen. Voor sommige dreigt daardoor het faillissement. ‘De Europese regels bepalen dat we maximaal 9 maanden uitstel kunnen geven. Verder uitstel is mogelijk, maar moet dossier per dossier bekeken worden’, zegt topman Karel Baert van bankenorganisatie Febelfin.

‘Sommige banken maken daar misbruik van om extra eisen te stellen of kosten door te rekenen. Of ze verplíchten de bedrijven om af te lossen’, zegt Katrien Vermeire van het actieplatform Sound of Silence. Ze stelt haar hoop op de regering.