Door de coronacrisis zal de globale vraag naar energie dit jaar met ruim 5,00 % krimpen. Het Internationaal Energieagentschap noemt de pandemie ‘de grootste disruptie ooit voor de energiewereld’. Een reden voor klimaateuforie is het helaas niet.
De lockdownmaatregelen en de economische terugval hebben een enorme schokgolf veroorzaakt voor de energiesector. In zijn jaarlijks rapport met marktprognoses schat het Internationaal Energieagentschap (IEA) dat de globale energievraag dit jaar met 5,00 % daalt en dat 18,00 % minder investeringen plaatsvinden in de sector.
Voor olie wordt verwacht dat de vraag met 8,50 % daalt, voor kolen met 7,00 %, voor nucleaire energie met 4,50 % en voor gas met ruim 3,00 %. De enige technologie die ondanks de crisis min of meer standhoudt, is hernieuwbare energie met een bescheiden groei van 1,00 %.
‘De covidcrisis heeft meer disruptie veroorzaakt voor de energiewereld dan enig ander evenement in de geschiedenis’, zei topman Fatih Birol dinsdag bij de lancering van de World Energy Outlook 2020, een van ’s werelds meest toonaangevende publicaties over energie. ‘Ik ben ervan overtuigd dat de littekens van deze pandemie nog jaren voelbaar blijven in de energiewereld.’
Het IEA verwacht in haar basisscenario dat de globale vraag naar energie pas begin 2023 weer een precoronaniveau bereikt. Voor de crisis was de verwachting dat het wereldwijde energieverbruik de komende tien jaar met 12,00 % zou toenemen. Nu acht het IEA een groei van 9,00 % realistischer. Het IEA voorziet ook een pessimistischer scenario waarin de pandemie hardnekkig blijft wegen op de economie en het economisch herstel op zich laat wachten door nieuwe opflakkeringen van het virus. Dan duurt het tot 2025 voor de vraag naar energie het niveau van 2019 bereikt en neemt de vraag tegen 2030 met 4,00 % toe.
CO2-uitstoot daalt met 7,00 %
Toch ziet het IEA in de economische crisis geen reden tot klimaateuforie. De energiegerelateerde uitstoot van CO2 daalt dit jaar met 7,00 %, maar die daling is niet structureel. ‘De wereld doet verre van genoeg om de uitstoot van broeikasgassen structureel terug te dringen’, zegt Birol. ‘Als de economie herleeft, doet de CO2-uitstoot dat ook. Lage economische groei is dus geen strategie om te gaan naar minder uitstoot. In China, waar de economie weer aantrekt, zien we dat de uitstoot opnieuw op het niveau van 2019 zit.’
Een economische crisis kan een tijdelijke dip veroorzaken in de uitstoot van broeikasgassen, maar als daardoor de investeringen van bedrijven en gezinnen worden uitgesteld, zet het een rem op de transitie naar een koolstofarme samenleving. Birol vindt het te vroeg om 2019 uit te roepen tot het jaar waarin de wereld de piek in zijn olieverbruik bereikte. ‘We verwachten dat het tijdperk van een groeiende wereldvraag naar olie de komende tien jaar ten einde loopt’, zegt de IEA-directeur. ‘Maar met het economisch herstel zal ook de vraag naar olie opleven. Met de afwezigheid van overheidsmaatregelen zie ik geen duidelijke wetenschappelijke indicatie dat de vraag naar olie op haar top zit.’
Zonne-energie de nieuwe koning van de energiemarkt
Als het verbruik de komende jaren toeneemt, wordt dat vooral door hernieuwbare energie opgevangen. Dankzij jarenlange kostendalingen hebben zonnepanelen en windmolens het punt bereikt waar ze de goedkoopste manier zijn om elektriciteit te produceren. Het IEA noemt zonne-energie ‘de nieuwe koning van de wereldwijde energiemarkt’. Vanaf 2022 verwacht het IEA jaar na jaar records in de installatie van zonnepanelen. Binnen vijf jaar leveren zonnepanelen wereldwijd meer energie dan steenkool. De uitdaging is vooral om te investeren in elektriciteitsnetten zodat die hernieuwbare energie ook tot bij gezinnen en bedrijven raakt.
Birol benadrukte dat we geen enkele technologie mogen uitsluiten als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen en tegen 2050 een netto-uitstoot van nul bereiken. ‘De klimaatuitdaging is zo groot dat we alle propere energietechnologieën nodig hebben’, zegt de directeur van het enegieagentschap. ‘Zonne-, windenergie en energie-efficiëntie zijn de sleutels. Maar om er te raken hebben we ook nieuwe technologieën nodig, van waterstof en de CO2-opvang tot batterijopslag en kleine, modulaire kernreactoren.’
