De bank ING voert vanaf 1 januari 2021 een negatieve rente in voor rijke particuliere spaarders in België. Het is daarmee de eerste grootbank die overstag gaat. De andere grootbanken zeggen dat ze niet van plan zijn om het voorbeeld te volgen. Minister van Financiën Van Peteghem houdt vast aan de verplichte minimumrente, zegt hij aan De Morgen.
Opnieuw is er een grens verlegd. Eerder al kregen kmo’s en zelfstandigen een negatieve rente aangesmeerd bij een aantal banken. De particuliere spaarder bleef tot nog toe wel buiten schot. Tot nu dus. ING-klanten zullen vanaf volgend jaar een negatieve rente moeten betalen op hun spaarrekening. Die geldt evenwel alleen voor erg rijke particulieren en bedrijven. Concreet plafonneert ING het bedrag dat particuliere klanten op een gereglementeerde spaarrekening kunnen zetten op 1 miljoen euro. Op die gereglementeerde rekeningen moeten banken in ons land wettelijk minimaal 0,11 % rente geven (0,01 % basisrente en 0,10 % getrouwheidspremie).
Zichtrekening
Alles wat boven dat miljoen zit, wordt door ING overgeschreven op een zichtrekening. Daar geldt een rente van 0,0 %, opnieuw tot een bedrag van 1 miljoen euro. Vanaf bedragen hoger dan een miljoen op die zichtrekening komt er een negatieve rente van -0,50 %. ING preciseert nog dat het rentetarief geldt per rekening, en niet per klant. “Deze renteaanpassing heeft geen gevolgen voor 99,90 % van de particuliere klanten”, zegt de woordvoerder. Wat bedrijven betreft, hanteerde ING België sinds 2016 al negatieve rentes voor rekeningen van bedrijven met zeer grote deposito’s. Vanaf 1 januari 2020 komt er een negatieve rente van -0,50 % vanaf bedragen boven 1 miljoen euro. Ook hier gaat het volgens ING om “minder dan 1,00 % van de klanten”.
Die 0,50 % is niet toevallig hetzelfde bedrag dat banken moeten betalen aan de Europese Centrale Bank (ECB) als ‘strafrente’ op hun overtollige tegoeden. De banken parkeren het geld dat ze overhouden op hun normale werking overnacht bij de ECB. Met die strafrente wil de ECB de banken stimuleren om ruimer krediet te verlenen, en zo de economische groei op te krikken. Uw en mijn spaargeld is voor de banken, in een normale omgeving, hun grondstof. Met dat spaargeld financieren ze leningen. Maar vandaag leven we in een nieuwe realiteit. De banken hebben te veel (spaar)geld op hun balans staan, omdat er te weinig vraag is naar investeringsprojecten. Momenteel staat er zowat 288,6 miljard euro op Belgische zichtrekeningen, en nog eens ruim 285 miljard euro op spaarrekeningen.
Eerste
ING is de eerste grootbank die de negatieve rente van de ECB doorrekent aan particuliere klanten. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) heeft al contact gehad met de bank. “Zij hebben hun beslissing toegelicht. Het gaat over spaartegoeden boven 1 miljoen die ze naar niet-gereglementeerde rekening hebben overgebracht. Alle organisaties, zoals ziekenhuizen, die corona-impact hebben vallen out of scope”, klinkt het op het kabinet. De minister blijft erbij dat er een verplichte minimumrente van 0,11 % moet zijn voor de gereglementeerde spaarboekjes voor alle particuliere spaarders.
Een snelle navraag leert dat de andere grootbanken in ons land niet geneigd zijn om het voorbeeld van ING te volgen. In 2015 rekende KBC wel als eerste Belgische bank strafrente aan voor grote bedrijven, en sinds kort betalen ook andere professionele klanten een negatieve rente. Het gaat dan over kmo’s, vrije beroepen en ook vzw’s. Andere banken, zoals Puilaetco en Triodos Bank hebben wel gelijkaardige initiatieven ingevoerd. Zo rekent Puilaetco sinds eind vorig jaar een negatieve rente van 0,50 % aan bij klanten vanaf 5 miljoen euro. Triodos Bank België past sinds 1 juli een negatieve rente toe van 0,50 % voor professionele klanten die meer dan 500.000 euro cash aanhouden op de totaliteit van hun spaar- en zichtrekeningen bij de bank.
koopkracht verliezen
Consumentenorganisatie Test Aankoop ziet het met lede ogen gebeuren en vraagt de federale regering om een minimale rente vast te leggen voor alle spaarrekeningen, zowel de gereglementeerde als de niet-gereglementeerde. “De spaarrekening is zeer populair bij de Belgen. Het is dus belangrijk om een minimumrendement te verzekeren, anders zullen vele Belgen elk jaar een beetje meer koopkracht verliezen op hun spaargeld”, aldus Test Aankoop.
Wie nuchter naar dit verhaal kijkt merkt dat het hier eigenlijk om een quasi symbooldossier gaat. Voor de banken is de 300 miljoen euro die ze met de verplichte rente aan u en mij kwijt zijn een peulschil. Zeker als je het bekijkt vanuit hun miljardenwinsten. Ook daarom is er voor de Nationale Bank geen vuiltje aan de lucht. De Belgische banken boeken nog steeds een mooie winst per geïnvesteerde euro.
Mocht er een causaal verband gelegd kunnen worden tussen de winstgevendheid en rentabiliteit van de banken en de verplichte minimumrente, dan zou de NBB het debat wellicht wel willen voeren. Omgekeerd is het voor de consument eigenlijk ook vooral een symbolische drempel. Hoewel het ons niks oplevert, blijven we met zijn allen toch hardnekkig vasthouden aan dat spaarboekje. Wie 10.000 euro op zijn spaarrekening heeft staan, krijgt van zijn bank een rente van 11 euro. Mocht die 0,11 % wegvallen, dan is dat dus nog geen euro per maand ‘verlies’ aan koopkracht.
