De economische activiteit heeft in het tweede kwartaal een nooit geziene dreun gekregen. Wie voelt de recessie het meest en wanneer herstelt de economie?
De coronacrisis heeft de Belgische economie een mokerslag toegediend, blijkt uit cijfers van de Nationale Bank. Het bruto binnenlands product (bbp) gecorrigeerd voor inflatie zakte in het tweede kwartaal met 12,20 %. Dat is de jongste decennia nooit gebeurd. De krimp is wel minder groot dan verwacht. De meeste grootbanken hadden een achteruitgang tussen 15,00 en 18,00 % voorspeld. Het bbp is de meest gebruikte maatstaf van welvaart, maar is geen goede indicator van welzijn of geluk.
Waarom is de economie zo fors gekrompen?
De forse daling van de economische activiteit is vooral een gevolg van de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus. De sluiting van de niet-voedingswinkels, horeca en sommige andere bedrijven legde ongeveer een derde van de Belgische economie plat tussen midden maart en begin mei.
De impact op de economische activiteit was het grootst in het tweede kwartaal. De lockdown was vijf weken van kracht in het tweede kwartaal en slechts twee weken in het eerste. Sinds begin mei zijn de beperkende maatregelen geleidelijk versoepeld.
Welke sectoren zijn het zwaarst getroffen?
Alle grote sectoren kregen een zware klap. De toegevoegde waarde zakte met 13,00 % in de industrie, met 13,30 % in de bouw en met 11,80 % in de dienstensector.
Maar dat cijfer voor de dienstensector verbergt enorme verschillen. De omzet van de sector kunst, amusement en recreatie lag eind juni nog altijd meer dan 80,00 % lager dan voor de coronacrisis, blijkt uit enquêtes van de Nationale Bank en werkgeversorganisaties. De activiteit van de horeca lag nog 50,00 % lager. De omzet van de voedingswinkels, die allemaal openbleven, en de financiële sector werd niet of het minst getroffen.
Wie voelt de crisis het meest?
De overheid wordt het zwaarst getroffen. Het Monitoringcomité, een groep hoge ambtenaren, voorspelt dat het begrotingstekort in 2020 verzesvoudigt tot 12,30 % van het bruto binnenlands product (bbp), het hoogste peil sinds 1983. De overheidsschuld klimt van 99,00 naar 122,00 % van het bbp, het hoogste niveau sinds 1997. Het begrotingstekort stijgt fors omdat de zware recessie de inkomsten sterk doet dalen. Voorts ondersteunt de overheid gezinnen, bedrijven en de zorgsector.
Ook veel bedrijven hebben het moeilijk en schrappen banen. Het aantal jobs daalde in het eerste kwartaal met 14.800. Cijfers voor het tweede kwartaal zijn nog niet beschikbaar, maar zullen slechter zijn. De Nationale Bank waarschuwt voor een toename van het aantal faillissementen.
De gezinnen als geheel worden het minst getroffen. De Nationale Bank verwacht dat de koopkracht van de gemiddelde Belg dit jaar stabiel blijft. Het Federaal Planbureau verwacht een daling met ruim 2 procent. Het beschikbaar inkomen blijft min of meer op peil dankzij onder meer de uitkeringen voor tijdelijke werkloosheid en het overbruggingsrecht voor zelfstandigen. De koopkrachtevolutie verschilt wel sterk van gezin tot gezin.
Wanneer herstelt de economie?
Verscheidene indicatoren tonen aan dat de economische activiteit sinds begin mei geleidelijk opleeft. Dat is te danken aan de versoepeling van de lockdown. Nu al staat vast dat de economie in het derde kwartaal flink groeit. ‘Een groei van 10,00 % in het derde kwartaal is niet uitgesloten’, zegt Peter Vanden Houte, hoofdeconoom van ING België. ‘We verwachten dat de consumptie het herstel trekt’, voegt Annelore Van Hecke, econome van Belfius, eraan toe.
Maar de toename van het aantal besmettingen en de recente herinvoering van beperkende maatregelen doen vragen rijzen over het economisch herstel. Jan Van Hove en Koen De Leus, de hoofdeconomen van KBC en BNP Paribas Fortis, beklemtonen dat de recente gebeurtenissen de heropleving afremmen. Ook Vanden Houte waarschuwt. ‘Volgens data van Google daalt de mobiliteit in België de jongste weken meer dan in andere Europese landen. Dat kan erop wijzen dat de heropflakkering van de pandemie op de consumptie weegt.’
De meeste grootbanken plannen voorlopig geen grote aanpassing van hun vooruitzichten. ‘Het beter dan verwachte tweede kwartaal en iets negatievere derde kwartaal compenseren elkaar’, zegt Van Hove. KBC verwacht voor heel 2020 een krimp van 9,50 %. ING voorspelt een achteruitgang van 7,00 % en Belfius een krimp van 10,60 %.
BNP Paribas Fortis, dat tot nu het meest pessimistisch was, zal wel zijn vooruitzichten herzien. De Leus: ‘Ik denk dat de krimp dit jaar eerder 9,00 % zal bedragen in plaats van 11,10 %.’
Zowel BNP Paribas Fortis, KBC als ING herhaalt dat de economische activiteit wellicht pas in 2023 het niveau van voor de coronacrisis bereikt.
VERVENNE, W. Belgische economie valt terug naar niveau van 2009. De Tijd, 31 juli 2020, 6.
Lees ook Europese economie krijgt mokerslag
