Geen handen geven, niet kussen, zakdoekje weggooien, niezen in je elleboog. We hebben de adviezen uitentreuren kunnen vernemen. Maar veel minder aandacht is er tot nu toe gegaan naar het monetaire aspect van de coronapreventie. Bankbiljetten gaan van hand tot hand – dus cash betalen verschilt als ziekte-overbrengende gewoonte niet zo heel veel van elkaar de hand schudden.
Officieel heeft de Wereldgezondheidsorganisatie geen adviezen uitgebracht over het gebruik van contant geld. Maar tegenover verschillende media-organisaties zeiden WHO-functionarissen wel dat het verstandig is om je handen te wassen na een transactie met bankbiljetten, en dat het ‘een goed idee’ is om contactloos te betalen. Een officiële waarschuwing of richtlijn over contant geld is tot nu toe uitgebleven. Maar er is uitgebreid bericht over de ontsmetting van bankbiljetten door de Chinese autoriteiten. De goede verstaander weet dan genoeg. Voortaan is cash trouwens niet langer welkom in het Brusselse openbaar vervoer. Ook detailhandelfederatie Comeos adviseert bankbiljetten te vermijden.
De overdracht van griepvirussen door middel van bankbiljetten is in 2008 onderzocht door een groep Zwitserse virologen. Hun bevindingen werden gepubliceerd in het blad Applied and Environmental Microbiology. Ze brachten influenzavirussen in verschillende concentraties aan op bankbiljetten. In hoge concentraties hielden de virussen het tot drie dagen uit op de biljetten, en in combinatie met een paar druppeltjes spuug zelfs tot zeventien dagen. Maar niet alle virussen hadden evenveel uithoudingsvermogen. Een versie van het Hongkong-griepvirus legde na één dag het loodje. Natuurlijk is het nieuwe coronavirus (sars-CoV-2) geen influenzavirus. Maar dat het een tijdje op bankbiljetten kan overleven lijkt een redelijke aanname.
Zo kan het nieuwe coronavirus een nieuw wapen worden in de strijd tegen zwart geld. Sommige economen pleiten immers al lange tijd voor het ontmoedigen van contant geld, als middel om belastingontduiking tegen te gaan. Elektronische transacties zijn veel moeilijker verborgen te houden voor de fiscus dan de anonieme overdracht van bankbiljetten of munten.
Overheden kunnen dus twee vliegen in één klap slaan: de verspreiding van het nieuwe virus tegengaan én de belastinginkomsten verhogen. De extra inkomsten zijn welkom: ze kunnen de economische impact van de epidemie helpen dempen. Het ziet er immers naar uit dat regeringen heel wat geld zullen moeten uittrekken om gedupeerde bedrijven uit de nood te helpen en de economie een duw in de rug te geven.
Tot nu toe waren heel wat burgers maar matig bereid om af te zien van cash transacties. Banken bewegen hemel en aarde om het elektronisch betalen te promoten, maar toch is het bankbiljet nog altijd niet weg te denken in het betaalverkeer. Winkels of restaurants die alleen elektronische betalingen aanvaarden, blijven uiterst schaars. Maar consumenten zijn wel erg gevoelig gebleken voor de gezondheidsadviezen rond de corona-epidemie. De mondmaskertjes waren in no time uitverkocht, een schaarste aan handgels volgde snel daarna. Ik durf te wedden dat het lot van bankbiljetten en munten snel bezegeld zou zijn als dokter De Block of dokter Tedros (die van het WHO) er de banvloek over uitspreekt.
