Minder winkelpanden staan leeg, maar niet omdat retail plots opleeft

De voorbije twee jaar is de leegstand van winkelpanden licht gedaald. Niet omdat de klassieke retail het stilaan beter doet, maar doordat er gewoon minder winkelruimte is. ‘Steden passen zich stilaan aan een nieuwe realiteit aan, met minder winkels.’

In de Belgische steden en gemeenten zijn de afgelopen vijftien jaar meer dan dubbel zoveel winkelpanden leeg komen te staan. Stond begin 2008 één op de twintig (5,10 %) van de handelspanden leeg, dan was dat in mei 2021 al meer dan één op de tien (11,90 %).

Het laatste anderhalf jaar is er echter sprake van een voorzichtige kentering. Ondanks de coronalockdowns was de leegstand in januari 2022 gedaald naar 11,60 %. Doorheen het jaar bleef hij verder dalen, om eind december uit te komen op 11,30 %, blijkt uit nieuwe cijfers van vastgoedadviseur Locatus.

Winkels worden woningen

In absolute aantallen daalde het aantal leegstaande handels­panden in ons land met 848, eind vorig jaar stonden nog 22.557 winkels leeg.

Wil dat dan zeggen dat het in ons land stilaan weer beter gaat met de fysieke winkel, na jaren van moordende concurrentie van ­onlineplatformen? ‘Neen, zeker niet’, zegt Gertjan Slob, directeur onderzoek bij Locatus. ‘De winkelstraten blijven onverminderd harde klappen incasseren van de e-commerce. Slechts in een aantal branches – speelgoed, juwelen en boeken – zien we de eerste signalen van een stabilisatie. Maar zelfs al zijn ook de volumes van de onlineverkoop vorig jaar iets teruggelopen, ze liggen nog altijd hoger dan voor de coronacrisis.’

‘De daling van de leegstand komt er vooral doordat steden zich stilaan aanpassen aan een nieuwe realiteit, waarin er minder fysieke winkels zijn. Er worden steeds minder nieuwe winkelpanden gebouwd. Tegelijk krijgen steeds meer winkels een andere functie. Ze worden bijvoorbeeld geconverteerd tot woningen’, zegt Slob.

Dat uit zich de jongste jaren in een stabilisatie van het aantal handelsmeters – de vloeroppervlakte van alle winkels bij elkaar opgeteld. Die nam tussen 2008 en 2020 nog toe met bijna een vijfde (19 procent). Anders gezegd: in de periode waarin dubbel zoveel winkels leeg kwamen te staan, werd tegelijkertijd steeds meer vloeroppervlakte bijgebouwd. Die bouwwoede kwam in 2020 ten einde, want sindsdien is het totale aantal handelsmeters licht gekrompen.

Shoppingcentra blinken uit

Met 11,30 % is de Belgische leegstand hoger dan in Luxemburg (9,20 %) en Nederland (6 %), maar lager dan in het Verenigd Koninkrijk (14,10 %).

Opvallend: hoewel zowel het aantal leegstaande handelspanden als het totale aantal handelsmeters daalde, bleef het aandeel aan leegstaande winkelmeters stabiel. Dat bleef in 2022 hangen op 9,2 procent, goed voor 2,7 miljoen vierkante meter aan winkelruimte die landelijk leegstaat.

Wel zijn er grote regionale verschillen. Het Waals Gewest kent met 12,70 % van de panden de hoogste leegstand. Tegelijk is de leegstand er het sterkst gedaald: die bedroeg er begin 2022 nog 13,30 %. In Brussel en Vlaanderen ligt de leegstand onder de 12 %, maar gaat de daling trager. Maar ook binnen die regio’s zijn er grote verschillen. Zo doen grote shoppingcentra in Wallonië (Les Grand Prés in Bergen en Belle-Ile in Luik) en Brussel (The W Shopping in Sint-Lambrechts-Woluwe) het met amper 6 procent leegstand beter dan het landelijke gemiddelde.

Stadscentra hebben het dan weer veel moeilijker. De slechtst presterende zijn die van Verviers en Charleroi, waar respectievelijk 1 op de 2 (47 %) en 1 op de 3 (32,60 %) van de beschikbare handelspanden leegstaan.

VAN MAELE, P. Minder winkelpanden staan leeg, maar niet omdat retail plots opleeft. De Standaard, 18 januari 2023, 21.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo