Ook al krijgen verhuurders info over het loon van kandidaat-huurders, toch blijft discriminatie op basis van etnische afkomst bestaan. Dat blijkt uit onderzoek van professoren Samantha Bielen (UHasselt) en Pieter-Paul Verhaeghe (VUB) in de Limburgse mijngemeenten. Ze halen de hypothese onderuit dat verhuurders mensen weigeren omdat ze vrezen dat die de huur niet kunnen betalen.
Wat is de hypothese van risicovermijding die jullie getest hebben?
“In de economische literatuur bestaan twee grote verklaringen waarom werkgevers of verhuurders discrimineren. De eerste is ’taste based discriminatie’ – daar heb ik nog geen goede vertaling voor gevonden. Het komt erop neer dat mensen discrimineren omdat ze een afkeer hebben van etnische minderheden, vrouwen, ouderen…
“Daartegenover staat statistische discriminatie. Werkgevers of verhuurders moeten vaak een beslissing nemen op basis van zeer summiere informatie over kandidaten, zoals enkel hun naam. De hypothese is dat verhuurders aan risicovermijding doen: die denken in een bepaalde groep minder goede huurders te vinden en meer kans te maken om altijd de huur betaald te zien als ze gaan voor iemand met een Belgisch klinkende naam. Dat zou je moeten kunnen counteren door meer informatie te geven over die kandidaat: de job, het inkomen, enzovoort. Op die manier beperk je dat risico voor de verhuurder en is het gewoon zaak van de beste huurder te kiezen.”
Klopt dat ook?
“Nee, dat blijkt niets uit te maken, of toch niet op de huurmarkt in de mijngemeenten. Ook al stuurden we meer informatie mee bij mensen met een niet-Belgisch klinkende naam, zij werden in 16 procent van de gevallen gediscrimineerd en mochten niet op huisbezoek komen. Het is de eerste keer dat dit onderzocht werd in België. In Zweden gebeurde het in het verleden wel al eens. Daar lagen de resultaten in dezelfde lijn.
“Dergelijk onderzoek is op de arbeidsmarkt wel al vaker gebeurd. Daar zien we dat het een combinatie van beide is: sommige werkgevers discrimineren vanuit een intrinsieke afkeer, andere vanuit een gebrek aan informatie.”
Wat betekent dit voor het debat over praktijktesten?
“Ik ga beginnen met een stevige disclaimer: we mogen de resultaten uit de mijngemeenten niet zomaar veralgemenen naar heel België. Maar stel dat het klopt, dan zijn er nog maar weinig argumenten over om niet méér in te zetten op handhaving. Als blijkt dat een Mohammed die niet rookt, geen huisdieren heeft en een vast inkomen heeft nog altijd de kans niet krijgt een woning te bezichtigen, dan moet er toch een stok achter de deur komen? Dan moet je naar een ander beleid gaan.
“Kijk, ofwel is die etnische afkeer onbewust en kun je dat wegwerken door mensen daar attent op te maken. Dat kan bijvoorbeeld via diversiteitstrainingen, waarop de koepel van makelaars nu sterk inzet. Maar als er echt een diehard minderheid is die bewust discrimineert vanuit racistische motieven, heb je een stok achter de deur nodig: dan moet je mensen kunnen vervolgen.”
Hoe realistisch is dat? Praktijktesten komen op Vlaams niveau niet van de grond.
“Ik stel het samen met u vast. Op lokaal niveau gebeurt het wel: er zijn verschillende steden waar correspondentietesten uitgevoerd worden door alle politieke partijen – met uitzondering van Vlaams Belang. Voor praktijktesten op de arbeidsmarkt is er op Vlaams niveau veel aandacht. Dat het voor de huurmarkt zo stil blijft, is deels een politieke keuze, denk ik. Het is nu toch al twee legislaturen lang dat dit probleem stiefmoederlijk behandeld wordt.”
