Nadat er opnieuw zwartwerk is vastgesteld, hebben de inspectiediensten voor het eerst een Belgisch depot van het Nederlandse pakjesbedrijf PostNL verzegeld. Duizenden pakjes blijven liggen.
De sociale inspectiediensten zijn, samen met de douane en de politie, gisterochtend vroeg binnengevallen in drie Belgische depots van het Nederlandse pakjesbedrijf PostNL. Bij de controles in Wommelgem en Mechelen werden tientallen inbreuken vastgesteld, zegt de Mechelse arbeidsauditeur Gianni Reale, die al langer misstanden in de pakjessector onderzoekt. In Mechelen werd onder meer mogelijk illegale tewerkstelling bij een koerier vastgesteld, terwijl in Wommelgem tien chauffeurs in het zwart aan de slag waren. In beide verdeelcentra waren er inbreuken rond deeltijdse arbeid.
Het is niet de eerste keer dat de inspectie overtredingen vaststelt in de depots van PostNL. Het Nederlandse bedrijf laat zijn pakjes bezorgen door zelfstandige onderaannemers, maar bij verschillende controles de afgelopen maanden werden keer op keer inbreuken vastgesteld bij de koeriers, onder meer rond zwartwerk en illegale tewerkstelling.
Reale had eerder al gewaarschuwd dat hij bij nieuwe inbreuken depots zou laten verzegelen en voegde gisteren in Wommelgem de daad bij het woord. Voor het eerst werd een verdeelcentrum tijdelijk gesloten, waardoor duizenden pakjes niet op tijd geleverd zullen worden.
Undercover
Volgens arbeidsauditeur Reale ging het om een periodieke controle. De aanleiding waren de aanhoudende berichten en getuigenissen van chauffeurs over de misstanden bij verschillende pakjesbedrijven die met onderaannemers werken.
Voorafgaand aan de inval in Wommelgem en Mechelen hadden de inspectiediensten beelden gekregen van VTM Nieuws, dat wekenlang undercover is gegaan bij enkele onderaannemers van PostNL. Daarbij stelde de journalist in zijn woorden ‘massaal sociale fraude’ vast en tekende hij getuigenissen op van acht minderjarigen die mee pakjes hebben geleverd. Een van hen vertelde aan VTM hoe hij al op zijn dertiende tot tien uur per dag in de kofferbak van een bestelbusje meereed, om pakketjes aan te reiken voor de bezorger. ‘Dat is bijna slavenarbeid’, klonk het. Verder stootte VTM op verschillende chauffeurs zonder geldige verblijfspapieren, terwijl anderen geen rijbewijs in het bezit hadden. Dagen van 16 uur werken zijn geen uitzondering.
PostNL reageerde tegenover VTM dat het geschetste beeld ‘niet representatief’ is voor de situatie binnen het bedrijf, en zei eerder in deze krant al dat het zelf controles uitvoert bij onderaannemers ‘in de mate van wat wettelijk mogelijk is’.
Schikken of beschikken
Maar ook de Belgische socialistische transportbond BTB sprak de afgelopen maanden met verschillende chauffeurs en ex-chauffeurs over de wantoestanden bij de zelfstandige onderaannemers, zegt afgevaardigde Tom Peeters. Zo verwijst de BTB naar een getuigenis van een moeder van wie de 15-jarige zoon als pakjeskoerier heeft gewerkt.
De socialistische vakbond publiceerde gisteren ook zijn zwartboek over de ‘wanpraktijken in de sector’. Volgens de BTB zijn de onderaannemers schijnzelfstandigen, omdat ze vaak maar één opdrachtgever hebben. De pakjesbedrijven drukken op die manier de loonkosten en sociale lasten, maar wentelen risico’s af op de chauffeurs door hen alleen (of grotendeels) per stuk te betalen. Vaak gaat het om sociaal kwetsbare profielen, niet zelden met een migratieachtergrond, die voor weinig loon lange dagen moeten maken.
‘De pakjesbedrijven persen hun chauffeurs tot de laatste druppel uit’, zegt Peeters. Hij spreekt over ‘moderne slaven, die hun stem niet kunnen laten horen’. Het is schikken of beschikken, klinkt het (DS 12 december).
Het was voor het eerst dat de sociale inspectie tegelijk is binnengevallen in twee depots van PostNL. ‘Om te vermijden dat chauffeurs zouden worden omgeleid’, zegt Reale. Er was tegelijk ook een kleinere controle in het PostNL-depot in Ardooie, maar die stond los van de acties in Mechelen en Wommelgem, en het is nog niet bekend of daar inbreuken zijn vastgesteld.
De actie en de verzegeling van het depot in Wommelgem komen er net nu PostNL, in de aanloop naar Black Friday en de drukke eindejaarsperiode, een versnelling hoger moet schakelen. Het bedrijf zegt alle medewerking te verlenen aan de inspectiediensten, maar zal alle zeilen moeten bijzetten om de achterstand te verwerken, terwijl de pakjesstroom aanzwelt. Gisteravond, bij het ter perse gaan van de krant, was het depot in Wommelgem nog steeds verzegeld. Hoelang de duizenden pakjes zullen blijven liggen, is nog onduidelijk. Om het verdeelcentrum te ontzegelen moet PostNL een verzoekschrift aan de arbeidsauditeur richten, die dan twee weken de tijd heeft om een beslissing te nemen. ‘We brengen onze klanten zo snel mogelijk op de hoogte en zoeken een oplossing’, zegt de woordvoerder van PostNL. Pakjes worden voorlopig afgeleid naar andere verdeelcentra.
Rechtszaak
Arbeidsauditeur Gianni Reale heeft eerder dit jaar al een rechtszaak tegen PostNL en het pakjesbedrijf GLS aangespannen, nadat hij bij verschillende controles ‘voldoende aanwijzigingen’ had gezien dat de pakjesbedrijven ‘minstens medeverantwoordelijk’ zijn voor ‘structurele sociale fraude’ bij de zelfstandige koeriers. Zowel de christelijke als socialistische vakbond heeft zich daarbij burgerlijke partij gesteld (DS 19 oktober). De slotpleidooien staan in september volgend jaar gepland.
