Zeven op de tien Belgen zeggen dat ze corona niet voelen in hun portefeuille. Economen hopen dat zij binnenkort met volle kracht op het gaspedaal van de economische motor trappen. Maar in heel wat Europese landen is er wél flink wat extra armoede door de pandemie en dat kan ook onze economie besmetten. “Een derde van onze economische groei komt uit de export. Als die stokt, hebben wij het ook zitten.”
Drie op de tien Belgische gezinnen zeggen vandaag armer dan te zijn dan in de periode voor de zieke vleermuis ten tonele verscheen, zo blijkt uit een rapport van Intrum. De financiële dienstverlener bevroeg daarvoor 24.000 Europeanen. Dat ligt in de lijn met tal van andere bevragingen de jongste maanden die tonen dat de overheid hier met de steunmaatregelen flink wat coronakogels heeft opgevangen. Alleen komt in deze studie naar voren dat er, wat de corona-impact op gezinnen betreft, wel grote verschillen zijn in Europa.
In Denemarken en Nederland heeft slechts één vijfde naar eigen zeggen minder geld door de pandemie. In onder meer Duitsland, Finland en Noorwegen gaat het om een kwart. Het zijn deze landen die het Europese gemiddelde op inkomensverlies door corona op 35% houden, want voornamelijk in het zuiden van het continent is de situatie wel anders. In Italië, Griekenland, Portugal en iets mindere mate Spanje heeft – net als in Polen, overigens – bijna de helft van de gezinnen een financiële coronakater. Het zijn dan ook nog eens de landen die het voorbije decennium al geen grote weelde beleefden. Terwijl het gerapporteerde inkomensverlies hier eerder gelijkmatig is verdeeld tussen de hogere en lagere inkomens, is dat in het zuiden niet zo: de kloof tussen rijk en arm wordt er door corona groter.
Wat heeft dat allemaal voor gevolgen voor onze economie? Want op de plaatsen 6, 7 en 8 in de Vlaamse export-toptien staan wel degelijk Italië (16 miljard euro), Spanje (8 miljard euro) en Polen (7 miljard euro). “De export is een belangrijke motor in ons economisch herstel en dat wordt vaak over het hoofd gezien”, zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom bij Voka. “Als we het over economisch herstel hebben, spreken we veel over de consumptie hier en over hoe de horeca en de evenementensector hopelijk weer opveren zodra de pandemie afzwakt. Maar een derde van de economische activiteit in ons land vloeit direct of indirect voort uit de export. In Vlaanderen ligt dat aandeel zelfs nog wat hoger. Als de export stokt, dan hebben wij het ook zitten.”
Hopen op de zomer
“Het gaat om een hele keten van bedrijven die produceren voor het buitenland, en ook die bedrijven hebben weer een hoop toeleveranciers. Dus als de grotere ondernemingen het lastig krijgen vanwege een teruglopende vraag, ontstaat er een watervalsysteem waarbij ook de kleinere spelers hun omzet onder druk zien komen. Dat kan dan weer leiden tot het verlies van jobs en een heleboel mensen die minder gaan consumeren. Omdat ze hun werk kwijt zijn of omdat ze sparen voor wat ze vrezen dat nog komen gaat. Zo kan wat zich in het buitenland afspeelt ook hier snel binnensijpelen. Wel is het zo dat het vooral de zogenaamde ‘Club Med-landen’ zijn waar de gezinnen hard geraakt worden in deze pandemie. Onze belangrijkste afzetmarkten zijn Frankrijk, Duitsland, Nederland en Groot-Brittannië, en daar is de impact vergelijkbaar met hier.”
Toch maakt Christophe De Boeck, directeur van Intrum België, zich wel wat zorgen over Groot-Brittannië en vooral ook Ierland, waar 36,00 % en 42,00 % van de gezinnen aangeven dat corona in de portefeuille kruipt. “Voeg daar nog de gevolgen van de brexit aan toe en je riskeert toch dat er een gevaarlijke cocktail ontstaat die ook ons land nog een economische knauw kan geven. Onze overheid heeft wel goed ingegrepen met de vele steunmaatregelen, maar het is uiteraard niet zo dat onze bedrijven vandaag in topconditie zijn. Voor veel ondernemingen zal het erop of eronder zijn, wanneer de steunmaatregelen binnenkort aflopen. Het is nu opnieuw mogelijk om failliet te gaan. Niemand heeft er vandaag een goed zicht op wat voor gevolgen dit kan hebben, maar we moeten het toch goed in het oog houden.”
Kunnen Spanje, Italië en Griekenland binnenkort in de problemen komen en zo Europa opnieuw in een crisis storten? “Het zijn alleszins landen die hopen dat de toeristische zomer dit jaar flink wat geld zal opleveren”, zegt Van Craeynest. “Ook uit het steunfonds van Europa krijgen de zwakkere landen flink wat meer miljarden, en dat is op zich ook niet slecht. Alleen blijft de vraag wat ze daarmee doen. Europa heeft er wel wat voorwaarden aan verbonden, laat ons dat nu ook maar controleren. Want de geschiedenis pleit wat dat betreft niet in hun voordeel.”
