Skeer, no cap en a niffauw. Ouders van tieners zullen het vast wel herkennen: soms lijkt het alsof de kroost een andere taal spreekt. Eén advies? Probeer het vooral niet zelf.
Iedereen die regelmatig met een tiener praat, zal het herkennen. Soms lijkt het of die jongere aan de andere kant van de tafel Chinees praat, zo weinig valt er van te begrijpen. Het is alsof ze een eigen taal ontwikkeld hebben. En dat is eigenlijk ook zo. ‘Jongerentaal is op zich niet nieuw, maar door de achteruitgang van onze dialecten wordt ze wel steeds belangrijker voor jongeren’, zegt Reinhild Vandekerckhove, professor Taalkunde aan de Universiteit Antwerpen en gespecialiseerd in jongerentaal. ‘Jongeren willen met een eigen taal vooral een groepsgevoel creëren en zich op die manier ook afzetten tegen de oudere generatie.’
Moeten we dan maar allemaal een cursus jongerentaal gaan volgen om weer te kunnen converseren aan de eettafel? Nee, zegt Vandekerckhove. ‘Jongerentaal verandert voortdurend. Als jongeren merken dat iets niet meer nieuw is, of erger nog, dat ouders hun woordenschat imiteren, verzinnen ze gewoon iets anders. Hen proberen bij te benen heeft dus geen zin.’
De taal van tieners lijkt vandaag ook doordrongen te zijn van Engelse woorden. En ook andere talen zoals het Marokkaans en zelfs het Surinaams zijn een bron van inspiratie. ‘Dat is niet verwonderlijk’, zegt Rik Vosters, professor taalkunde aan de VUB. ‘Jongerentaal is altijd een reflectie van de leefwereld van jongeren. En tieners komen tegenwoordig veel in contact met het Engels, en in stedelijke gebieden ook met andere talen.’
Die meisje
Volgens Vosters moeten we niet vrezen voor de verloedering van onze moedertaal. ‘De meeste nieuwe woorden zullen niet blijven hangen. Daarvoor verandert jongerentaal veel te snel.’
Er zijn wel subtielere taalelementen die veranderen, en daarin nemen jongeren vaak het voortouw. ‘In sommige variëteiten van jongerentaal met veel invloeden uit andere talen wordt er bijvoorbeeld met ‘die’ verwezen naar een het-woord’, zegt Vosters. ‘Je krijgt dan bijvoorbeeld ‘‘die meisje’’. Eigenlijk verdwijnt dan het onderscheid tussen de-woorden en het-woorden, en dat is een fenomeen dat zich in heel wat andere talen, zoals het Engels, al heeft voltrokken. Als zoiets in jongerentaal voorkomt, kan dat een bestaande tendens versterken.’
Ouders kunnen alleszins gerust zijn, want jongerentaal verdwijnt vanzelf. ‘Kinderen beginnen ermee rond de leeftijd van 12 jaar. Wanneer ze 14 of 15 jaar zijn, kent het gebruik een piek, om daarna weer af te nemen. Eenmaal ze 16 of ouder zijn, vinden ze het vaak maar belachelijk’, weet Vandekerckhove.
Een snelcursus
- Bruh: wanneer iemand iets doms zegt
- Skeer: armoedig
- Spatten: overgeven
- Tea: drama
- No cap: niet gelogen
- Ewa faka: hoe gaat het?
- A niffauw: neef, in de betekenis van ‘vriend’
- And I oop: uitroep als je verrast of geshockeerd bent
- Sksksk: wanneer iets grappig of gênant is
- Cringe: tenenkrullend
- Boitten: uitgaan
- Sco pa tu mana: wanneer je iemands mening wil vragen, meestal over een foto op sociale media
- Fissa: feestje
- Lit: geweldig
- Yeet: uitroep wanneer je iets weggooit, maar ook om enthousiasme uit te drukken
